حادثه بزرگ پى برده اند و از اين رهگذر ، انديشمندان ، در پى تحرير و نگارش درسهاى آموزنده آن بر آمده اند ، به حدى كه بخش عظيمى از كتابخانه بزرگ اسلام را به اين امر مهم ، اختصاص داده اند .
نخستين مقتل و روايتگر آن نخستين مقتل صحيح كه در شأن ابا عبد الله الحسين ( ع ) و ياران فداكار او پديد آمده است ، مقاتل بسيار معتبر و مستندى است كه از سوى شاهدان عينى و ناظران واقعى اين صحنه شور و شهادت ، در كتابها و سينه هاى مردم آن روزگار ، به مرحله ثبت و درج رسيده است و بازگويى آن ، از همان لحظه هاى شهادت ، آغاز گرديده و در سال 65 قمرى ، در دوران حركت توابين به اوج اعلا و جايگاه شايسته خود رسيده است ، و آن مقتل گويا و پويايى است كه از طريق روايتگر معصوم ، حضرت سيد الساجدين امام زين العابدين ( ع ) ، و نيز عمه مكرمه اش ، بانوى شجاع و سخنور ، حضرت زينب كبرى ( س ) ، خواهر با فضليت امام حسين ( ع ) و همچنين ديگر حاضران عرصه كربلا ، امثال بانوى فداكار ، حضرت ام كلثوم ، سكينه اديب و شاعر ، و فاطمه صغرى ( ع ) و ديگر شاهدان عينى اين واقعه جانسوز ، به سمع و اطلاع مردم حقيقت جو رسيده است .
اين مقتل حقيقى و راستين كه از طريق خاندان رسالت ، با بيان و بنان و با دل و جان ، بازگو شده است ، اصالت و اعتبار خاص و ارزشمندى دارد . خواه نا خواه در دلها اثر مىبخشد و صاحبان دل را با خود همنوا مىسازد ، چون از نوعى سوزش و تأثير جوهرى بر خوردار مىباشد كه قابل مقايسه با ديگر مقاتل نيست ، آنجا كه حضرت سجاد ( ع ) مىگويد : " أنا بن المذبوح عطشانا بأرض كربلا " يا مىنويسد : " هذا قبر الحسين المظلوم الذي قتل عطشانا " .
يا در عرش منبر مسجد جامع دمشق ، آن خطبه غرا و كوبنده را كه شرحى بر مقتل حسينى ( ع ) است ، ايراد مىنمايد و مستمعان مخالف را تحت تأثير شديد بيانات خويش قرار مىدهد ، به حدى كه يزيد مجبور مىشود مسؤوليت امر را به عهده ابن زياد بيفكند .

8