تازه چه چيزى ما را ملزم مى سازد و بر ما واجب مى كند كه احدى از مسلمانان را لعن كنيم يا از او بيزارى بجوييم ؟ ! و چه ثوابى در لعنت و بيزارى نهفته است ؟ !
خداى متعال در روز قيامت به هيچ مكلفى نمى گويد : چرا لعن نكردى ؟ بلكه خواهد گفت : چرا لعن كردى ؟ و اگر انسانى در همه عمر ابليس را لعن نكند نافرمان و گنهكار به حساب نمى آيد ، و اگر انسان به جاى لعنت ( استغفر الله ) بگويد برايش بهتر است .
وانگهى چگونه براى عامه رواست كه در امور خاصه دخالت كند ، در صورتى كه آنان اميران و سر كردگان اين امت بوده اند ، و ما امروزه جدا در طبقه فروتر از آنان قرار داريم ، پس چگونه زيبنده است كه از آنان انتقاد كنيم ؟ ! آيا زشت نيست كه رعيت در امور باريك شاه و احوال و شئونى كه ميان او و خانواده و پسر عموها و زنان و كنيزانش مىگذرد دخالت كند ؟ ! و مى دانيم كه رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم داماد ( يعنى شوهر خواهر ) معاويه بود وام حبيبه خواهر معاويه همسر وى بود ، و ادب اقتضا مى كند كه شأن ام حبيبه كه ام المؤمنين است درباره برادرش حفظ شود .
و چگونه روا باشد لعن كسى كه خداوند ميان او و رسولش پيوند دوستى برقرار ساخته ؟ ! مگر همه مفسران نگفته اند كه اين آيه درباره ابوسفيان نازل شده :
عسى الله ان يجعل بينكم و بين الذين عاديتم مودة [1] ( اميد است كه خداوند ميان شما و دشمنانتان دوستى برقرار سازد ) ، و اين پيوند همان دامادى رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم با ابوسفيان است كه دختر او را به همسرى گرفت . به علاوه ، آنچه شيعه از اختلافات و مشاجرات ميان صحابه نقل مى كند ثابت نيست ، و ياران آن حضرت همه مانند فرزندان يك مادر هستند و دل هيچ كدام از ديگرى مكدر

[1] - سوره ممتحنه / 7 .

974