در آورده بود تا به ناچار صاعى از گندم شما از من خواست [1] و كودكانش را ديدم با موهاى ژوليده و رنگهاى پريده از شدت فقر ، گويى چهره هاشان را با نيل سياه كرده بودند ، و مكرر به من مراجعه كرد و با اصرار از من تقاضا كرد ، من به سخنان او گوش دادم و او پنداشت كه من دينم را به او مىفروشم و از راه خود جدا شده اختيار خود را به او مى سپارم ، اما من آتشى داغ نموده و آن را نزديك بدن او بردم تا عبرت بگيرد ، ناگهان بسان بيمارى دردمند فرياد زد و نزديك بود كه از ميله داغ شده بسوزد ، به او گفتم : اى عقيل ، مادران به عزايت نشينند ، آيا از آهنى كه يك انسان به شوخى داغ نموده ناله بر مى آورى اما مرا به سوى آتشى مىكشانى كه خداى جبار از روى خشم خود افروخته است ؟ ! آيا تو از آزار بنالى و من از آذر ننالم ؟ ! [2] آرى اين چنين بود سختگيرى آن حضرت در امور الهى و امانت دارى او نسبت به امانتى كه خداوند به واليان سپرده است . بى شك اين روش بر هر انسانى كه تنها در گفتار از عدالت دم مى زند و در عمل سر و كارى با عدالت ندارد گران خواهد آمد ، زيرا ميدان عدالت در تعريف زبانى بسى گسترده و در ميدان عمل و رعايت انصاف بسى تنگ است ، آن حضرت اين گونه عمل كرد تا همه مردم به ويژه زمامداران و قاضيان را بياموزد كه در پياده كردن عدالت و رعايت تساوى در ميان مردم بر اين طريق حركت كنند و به راه او روند تا هيچ دور و نزديك و كوچك و بزرگى را ناديده نگيرند .
صلى الاله على جسم تضمنه * قبر فأصبح فيه العدل مدفونا ( درود خدا بر آن بدن مباركى كه گورش در آغوش گرفت و عدل و دادگرى

[1] - او ( به خاطر نيازش ) بيش از سهم مقرر از بيت المال طلب نمود . ( شرح نهج البلاغه عبده )
[2] - نهج البلاغة ، خطبه 222 .

802