و نصارى را در كفر و دشمنى آنها با پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم عذر موجه و گسترده اى بود ، زيرا آنان به پيروى از عالمان دينى و راهبان مذهبى خود معتقد و متدين به كذب آن حضرت بودند . اما بطلان اين مطلب و نيز مطلب گذشته بديهى است . [1] اما اين كه شيخ گفته : ( علاوه بر اين ، برخى از خويشان خوارج در جنگهاى على عليه السلام كشته شده بودند ) ، اين نيز نمى تواند عذر موجه آنها در دشمنى با آن حضرت باشد ، زيرا حق ، پدران و خويشان آنان را كشته است و كشنده آنان مجرى حكم خدا درباره آنها بوده است و بس ، و چنين كسى با اين كار مأجور و ستوده خواهد بود . . . [2] در اينجا بحث ما درباره تحريف كتابها و شخصيتها به جرم تشيع و نقل فضائل على عليه السلام به پايان مى رسد و اين مشتى است از خروار ، ولى به خواست خدا همين اندازه كافى و بىنياز كننده است .

[1] - علاوه بر اين ، همين سخن شيخ كه گويد : ( آنان معتقد بودند كه على عليه السلام عثمان را كشته است ) خود اعترافى است ناخود آگاه به آن كه دشمنى آنها با آن حضرت بر اساس دين بوده نه دشمنى شخصى ، زيرا آنان معتقد به حقانيت عثمان بوده اند نه آن كه عثمان نسبت خويشى با آنان داشته است . آرى اين مصداق سخن على عليه السلام است كه : ( هر كس چيزى را در خود نهان دارد روزى در گفتارهاى ناسنجيده و رنگ رخساره اش آشكار مى گردد ) . ( م )
[2] - العتب الجميل / 41 به بعد .

712