گروههايى كه با على رضى الله عنه جنگيده اند انتقاد مى كند و آنان را ناسزا مى گويد ، و غالى در زمان و عرف ما كسى است كه اين بزرگان را كافر دانسته و از ابو بكر و عمر بيزارى مى جويد ، كه چنين كسى گمراه و دروغ زن است . [1] علامه مجاهد سيد محمد بن عقيل حضرموتى پس از نقل اين سخن گويد : در جمله ( شيعى غالى كسى است كه . . . ) نوعى پيچيدگى وجود دارد ، زيرا لفظ گروه بر يك نفر و بيشتر صدق مى كند ، پس تفسير آن چيست ؟ آيا مراد تنها ام المؤمنين عايشه است ؟ يا غير از نهروانيان يعنى سپاه بصره و شام است ؟ و بنابر اين امام حسن و امام حسين و عمار و همفكران آنها كه به طور قطع لعن اهل شام از زبان آنان نقل شده بايد غالى باشند [2] ! . . .
و نيز عسقلانى گويد : تشيع دوستى على و مقدم داشتن او بر صحابه است ، پس هر كه او را بر ابو بكر وعمر مقدم بدارد غالى در تشيع است و به او رافضى گويند و اگر بر اين دو كس مقدم ندارد شيعى است . و اگر همراه اين عقيده ناسزاگويى و دشمنى علنى را هم بيفزايد رافضى غالى است ، و اگر معتقد به رجعت به دنيا هم باشد غالى سرسخت است . [3] علامه حضرموتى در اينجا نيز گويد : پوشيده نيست كه معناى اين سخن او آن است كه همه دوستان على كه او را بر شيخين مقدم مى دارند رافضى اند و دوستان او كه او را بر صحابه بجز شيخين مقدم مى دارند شيعه هستند و هر دو دسته غير عادل ! روى اين حساب عده بسيارى از صحابه بزرگوار مانند مقداد ، زيد بن ارقم ، سلمان ، ابوذر ، خباب ، جابر ، ابو سعيد خدرى ، عمار ، ابى بن كعب ، حذيفه ، بريده ، ابوايوب ، سهل بن حنيف ، عثمان بن حنيف ، ابو آلهيثم بن التيهان ، خزيمة بن

[1] - لسان الميزان 1 / 9 .
[2] - العتب الجميل على اهل الجرح والتعديل / 34 با اندكى تلخيص .
[3] - هدى السارى 2 / 131 .

687