26 - و فرمود : من پنج سال پيش از آن كه احدى از اين امت خدا را بپرستد خدا را پرستيده ام . [1] 27 - علامه امينى رحمه الله اين چند روايت ( 22 - 26 ) را آورده [2] و گفته است : شايد شخص پژوهشگر اختلافى ميان سخنان اميرمؤمنان عليه السلام درباره سالهاى عبادت و نماز خود با رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم ميان سه و پنج و هفت و نه سال ببيند ، ما در توضيح آن گوييم :
شايد مراد از سه سال سالهاى ميان آغاز بعثت تا آشكار شدن دعوت باشد كه سه سال بوده است ، زيرا پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم از آغاز نبوت خويش سه سال پنهانى در مكه ماند و دعوت كرد و در سال چهارم دعوت خود را آشكار نمود .
و مراد از پنج سال مجموع دو سالى باشد كه در نزول وحى فترت و فاصله اى حاصل شد از هنگام نزول ( اقرأ ) تا نزول ( يا أيها المدثر ) ، و سه سال آغاز بعثت بعد از فترت تا نزول آيه ( فاصدع بما تؤمر ) و آيه ( وانذر عشيرتك الاءقربين ) ، همان سالهاى دعوت مخفيانه اى كه جز خديجه وعلى هيچ كس با آن حضرت نبود . و به نظر من منظور كسى كه گفته است : ( رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم پنج سال دعوت خود را پنهانى انجام مى داد ) چنان كه در الامتاع / 44 آمده همين پنج سال باشد .
و مراد از هفت سال - كه علاوه بر كثرت طرق روايت آن و صحت اسانيد آن مورد تأييد روايتى است كه از رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم ( حديث 5 ) و حديثى كه از ابورافع نقل شده - [3] سالهاى ميان آغاز بعثت تا سال وجوب نمازهاى شبانه روز باشد ، زيرا بلا خلاف نماز در شب معراج واجب شد و معراج بنابر قول محمد بن

[1] - الاستيعاب 2 / 448 .
[2] - الغدير 3 / 222 .
[3] - ( على هفت سال و چند ماه پنهانى نماز خواند پيش از آن كه احدى نماز بخواند ) . ( مجمع الزوائد 9 / 103 وفرائد السمطين باب 47 )

652