مى رود ، و اين اعتقاد را از اهل بيت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم گرفته اند ، بلكه برخى از بزرگان اهل سنت نيز مانند ابن ابى الحديد شارح نهج البلاغة بدان اعتراف نموده است كه سخن او را در بخش نقل سخن دانشمندان در اين باره به خواست خدا خواهيم آورد .
آنچه ذكر آن لازم مى نمايد آن است كه اخبار و احاديث در اين زمينه چنان كه گذشت تعابير مختلف دارند ، از برخى اين طور ظاهر مى شود كه آن بزرگواران عليهم السلام در نظر محتضر متمثل مى شوند چنان كه امام صادق عليه السلام فرمود : ( و رسول خدا و أمير المؤمنين و . . . عليهم السلام براى او متمثل مى گردند ) .
و از برخى ديگر استفاده مى شود كه محتضر آنها را مى بيند و مى شناسد چنان كه در حديث امير مؤمنان عليه السلام به حارث و اخبار ديگر گذشت ، و از اكثر بلكه قريب به اتفاق آنها استفاده مى گردد كه آنان شخصا و با عين وجود خود بر محتضر حاضر مى شوند و او را مژده مى دهند و تلقين [ شهادتين ] مى كنند و نزد سر و پاى او مى نشينند و او را به جبرئيل عليه السلام معرفى مى كنند كه روايات آنها گذشت . اينك براى توضيح بيشتر به نقل سخن عالمان بزرگ مىپردازيم .
سخن عالمان بزرگ 1 - علامه مجلسى رحمه الله گويد : بدان كه حضور پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم و امامان عليهم السلام در وقت مرگ از جمله چيزهايى است كه اخبار مستفيض و مشهور درباره آن وارد شده و نزد شيعه در غايت اشتهار است ، و انكار چنين چيزى به محض استبعاد اوهام از روش اخيار به دور است ، اما جستجو و كاوش از چگونگى حضور آنان لزومى ندارد بلكه در اين مورد و امثال آن ، ايمان به اجمال آن به دليل وجود رواياتى كه از آنان عليهم السلام صادر شده كافى است . [1]

[1] - بحار الانوار 6 / 200 .

511