اثبات رسالتش نمايان ساخته است . بنابر اين گواهى خداوند گواهى فعلى است نه قولى . و نمونه اين گواهى ، گواهيى است كه در اين آيه آمده است : شهد الله انه لا إله الا هو و الملائكة واولوا العلم قائما بالقسط لا إله الا هو العزيز الحكيم . [1] ( خداوند كه هميشه بر داد و عدل بوده و هست گواهى دهد كه معبودى جز او نيست و فرشتگان و دانشمندان نيز همين گواهى دهند ، معبودى جز او نيست كه تواناى بى همتا و با حكمت است ) .
زيرا خداوند با آفرينش شگفت و حكمت لطيف و برقرارى ميزان عدالت در ميان آفريدگانش بر يگانگى خويش گواهى داده است ، و دليل آن ذكر صفت ( بر داد و عدل بودن ) او است كه وصف ( الله ) قرار داده شده چنان كه در تفاسير آمده است .
پس دادگرى خداوند اشاره اى است به برهانى كه بر صدق گواهى خداوند در نفوس آدميان و آفاق طبيعت قائم است ، چرا كه وحدت نظام دليل بر وحدت واضع آن نظام است . و اگر در ذيل آيه دقت شود شايد اين حقيقت آشكار شود ، در ذيل آيه گويد : ( جز خداى يكتا كه عزيز و حكيم است خدايى نيست ) .
اين جمله بيان مى دارد كه خداوند در الوهيت و كمال عزت و حكمت يگانه است و در زمينه دادگرى و قراردادن هر چيز به جاى خود مغلوب احدى نمى شود .
حال كه اين حقيقت آشكار شد كه گواهى خداوند بر وحدانيت خود فعلى است و آن همان روش دادگرى او و انجام امور بر اساس حكمت است ، روشن مى شود كه گواهى او بر صدق رسالت پيامبرش نيز فعلى است و آن همان اظهار معجزات وخوارق عادات بر دست او است . بايد دانست كه از جمله معجزات

[1] - سوره ء آل عمران / 18 .

268