اجراى اكثر احكام شرعى بر اقرار كننده قرار داده است مانند حلال بودن ازدواج با او ، پاك بودن او ، حفظ خون و مال او و ديگر احكامى كه در كتابهاى فقهى وارد است . و گويى حكمت آن سبك ساختن تكليف مؤمنان است . . . [1] 2 - شيخ فقها و محققان شيخ محمد حسن صاحب جواهر رحمه الله گويد : شايد مراد از روايات بسيارى كه درباره كفر منكر على عليه السلام و كفر منكر امام به طور مطلق وارد شده است كفر در مقابل ايمان باشد . . . آرى ، كافر بدين معنا بد ذات تر از كافران ديگر است بلكه كيفر او نيز شديدتر است ، چنان كه فرمايش امام صادق عليه السلام بدان اشاره دارد كه : ( شاميان از روميان بدترند ، و اهل مدينه از اهل مكه بدتر . اهل مكه آشكارا به خدا كفر مى ورزيدند و اهل مدينه هفتاد مرتبه بد ذات تر از آنانند ) . [2] 3 - شيخ اعظم شيخ مرتضى انصارى رحمه الله گويد : حاصل آن كه ثبوت كفر آنان ظاهرا اشكالى ندارد چنان كه از سخنان اصحاب ( عالمان شيعه ) دانستى ، و برخى از اخبار متواتره نيز بر آن دلالت دارد كه برخى از آنها را به جهت تبرك و تشريف كتاب در اينجا مى آوريم . . . ( و پس از ذكر رواياتى چند گويد : ) و احاديث ديگرى هست كه مانند من به يك دهم آن و يك قطره از درياى آن احاطه نتواند يافت . [3] 4 - علامه مجلسى رحمه الله گويد : و از برخى اخبار بلكه از بسيارى از آنها آشكار مى شود كه دشمنان على عليه السلام در دنيا نيز در حكم كفارند ، ولى چون خداوند مى دانست كه پيشوايان جور و پيروانشان بر شيعه مسلط مى شوند و شيعيان مبتلاى به معاشرت با آنانند و اجتناب از آنان و ترك معاشرت و آميزش و

[1] - بحار الانوار 8 / 367 به نقل از رساله حقائق الايمان شهيد ثانى رحمه الله .
[2] - جواهر الكلام 6 / 60 .
[3] - كتاب الطهارة ، نظر ششم در نجاسات / 329 .

202