فصل 12 حكمت ، فلسفه وعرفان امام على عليه السلام 1 - علامه بياضى رحمه الله در ضمن خبرى طولانى نقل نموده است كه : . . . دهقان به آن حضرت گفت : از تو داناتر سراغ ندارم جز اين كه علم فلسفه را در نيافته اى .
حضرت فرمود : هر كه مزاجش صافى شود طبعش اعتدال يابد ، و هر كه طبعش اعتدال يابد قوت تأثير نفس در آن بيشتر است ، و هر كه قوت تأثير نفس در طبعش بيشتر باشد به مقامى كه او را بالا مى برد اوج مى گيرد ، و هر كه به مقام بالا اوج گرفت آراسته به اخلاق انسانى شده و علوم لاهوتى را در مى يابد ، و هر كه علوم لاهوتى را دريافت موجودى به تمام معنا انسان مى شود - نه موجودى كه در مرحله حيوانيت باقى مانده باشد - و در باب فرشته مجسم در مى آيد كه بالاتر از اين حد راهى نيست . دهقان با شنيدن اين سخنان به سجده افتاد و مسلمان شد . [1] 2 - و نيز گويد : از آن حضرت درباره عالم علوى ( عالم مجردات ) پرسيدند ، فرمود : صورتهايى است عارى از مواد وبرتر از قوه و استعداد ( يعنى فعليت و كمال محض است و از نقص به كمال نمى رود ) خداوند بر آن صور تجلى نموده تا روشن شده اند و به آنها نظر انداخته تا درخشيده اند ومثال خود را در هويت

[1] - الصراط المستقيم 1 / 214 .

744