فصل 4 معناى مقاسمه و منزلت على عليه السلام در اين مقام در ( اقرب الموارد ) گويد : ( قاسمه المال مقاسمة يعنى هر كس سهم خود را از آن مال برگرفت ) . و در ( لسان العرب ) گويد : ( اين كه گويى قاسمته المال يعنى تو قسمت خود را از آن مال گرفته اى و ديگرى هم قسمت خود را گرفته است . و در حديث على عليه السلام آمده : ( من قسمت كننده آتشم ) ، قتيبى گفته است : منظور حضرت آن است كه مردم دو گروهند : گروهى با منند كه هدايت يافته اند ، و گروهى بر ضد منند كه گمراهند مانند خوارج ، پس من قسمت كننده آتشم ، نيمى از مردم با من در بهشتند و نيمى ديگر بر ضد من و در آتش دوزخند . [1] قسيم بر وزن فعيل به معناى مقاسم ( قسمت كننده ) است بر وزن مفاعل ، مانند سمير وجليس و زميل ) . در ( نهايه ) ابن اثير هم به همين عبارت آمده است . و در ( مجمع البحرين ) گويد : ( قاسموا الشئ يعنى هر كدام سهم خود را گرفتند ) .
به نظر من مقاسمه بر وزن مفاعله از ماده ( قسم ) ، كار ميان دو كس است ، بنابر اين گويى على عليه السلام و آتش مردم را ميان خود تقسيم مى كنند ، على عليه السلام نصيب

[1] - اين توجيه و تأويل از سخن آن حضرت درست نيست ، و به خواست خدا در آخر همين بحث توضيح آن خواهد آمد . ( م )

613