نداشته باشد ، تا كفارهء گناهش گردد ، او را به اندوهى مبتلا مىسازد ، تا كفارهء گناهش گردد . [1] و از پيامبر صلَّى الله عليه و آله و سلم روايت كرد كه فرمود : خداوند سوگند ياد كرده كه : هر گاه بنده‌اى را از دنيا برد و بخواهد او را بيامرزد ، و گناهانش را بريزد ، يا بيمارش مىكند و يا روزيش را كم مىنمايد و يا او را به ترسى مبتلا مىسازد ، و اگر گناهى باقى بماند ، مرگ را بر او سخت مىگرداند ، تا گناهانش پاك گردد و با پاكى او را به بهشت داخل نمايد .
و اگر بخواهد بنده‌اى را به دوزخ برد و عذاب نمايد ، يا روزى را بر او بسيار مىكند و يا سلامتى به او مىبخشد و يا زندگيش را ايمن مىگرداند ، و اگر ثوابى برايش باقى ماند ، مرگ را بر وى آسان مىكند ، تا بدون ثواب او را وارد آتش نمايد .
و فرمود : هر گاه خداوند ، بخواهد ، بنده‌اى را ( به سبب بديهاى بسيارى ) آزار دهد ، گناهانش را محفوظ مىدارد ، [2] تا با آن به صحنهء قيامت درآيد و اگر خيرى براى بنده بخواهد ، گناهانش را در دنيا با كيفر دادن او ، پاك مىكند ، ( تا بدون گناه به بهشت رود ) .
پيامبر فرمود : همواره مؤمن به غم و اندوه گرفتار مىگردد ، تا گناهانش پاك شود . [3] ارزش محاسبهء نفس امام كاظم عليه السّلام فرمود : كسى كه نفس خود را روزانه محاسبه نكند ، از ما

[1] قال الصادق عليه السّلام : انّ العبد اذ اكثرت ذنوبه و لم يكن عنده من العمل ما يكفّرها ابتلاه اللَّه بالحزن ليكفّرها .
[2] يعنى : با بلا و مصيبت كفارهء آن را از بين نمىبرد . ( علامهء شعرانى ( ره ) )
[3] قال النبى صلَّى اللَّه عليه و آله و سلم : لا يزال الغم و الهم بالمؤمن حتى لا يدع له ذنبا .

473