دچار اختلال و بىنظمى مىگردد ، چنان كه مىفرمايد :
* ( وَلَوِ اتَّبَعَ الْحَقُّ أَهْواءَهُمْ لَفَسَدَتِ السَّماواتُ وَالأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ ) * [1] : اگر حقّ به تبعيت از هواهاى مردم عمل كند ، آسمان و زمين و هر كه در آنهاست تباه مىگردند .
زيرا گاهى بنده‌اى ، چيزى را طلب مىكند و گمان دارد كه مصلحت او در آن است ، ولى خداوند بر اساس علم خود نسبت به وى عمل مىكند .
مثلا بنده مالى را از خدا مىخواهد ، اما خدا مىداند كه در صورت داشتن به طغيان روى مىآورد ، لذا از روى مهربانى از او دريغ مىنمايد ، پس بايد گفت :
منزّه است خدايى كه عطايش كرم و ندادنش از روى فضل است .
هر كس بسيار دعا كند و ذكر و شكر الهى را گويد ، خداوند بهترين عطايى كه براى بندگان منظور كرده به او عنايت مىكند .
و خوب است كه انسان به زبان دعا كند ، و به قلب به آنچه برايش پيش مىآيد ، راضى باشد ، و حالت رجاء و رضايت را در خود جمع كند ، پس تا مقدورتر است ، انسان بايد دعاها را طول دهد ، مگر در موردى كه به نماز واجبش زيانى برسد .
در حديث آمده كه هر گاه خداوند صداى دعاى بنده‌اى را دوست بدارد ، دستور مىدهد كه جبرئيل اداى حاجتش را تأخير بيندازد و به عكس اگر صداى بنده‌اى را ناخوش دارد ، به جبرئيل امر مىكند كه در اداى حاجتش تسريع شود ، و اين هنگامى است كه بنده اهل معاصى و گناه باشد .
و نيز روايت شده كه خدا بنده‌اى را فرا مىخواند ، ولى در عين حال نسبت

[1] مؤمنون / 82 .

405