آن گناه خورده مگير [1] و همين عيب براى انسان كافى است كه آن گناه را براى ديگران عيب بداند ، ولى نسبت به خود توجّهى نداشته باشد آنگاه پيامبر صلَّى الله عليه و آله و سلم دست به سينهء من زد و فرمود : اى ابا ذر هيچ عقلى مانند تدبير نيست و هيچ ورعى مانند خوددار بودن و هيچ شرف خانوادگى و نسبى مانند خوش خلقى نيست .
از امام صادق عليه السّلام نقل است كه پيامبر صلَّى الله عليه و آله و سلم در خطبهء خود به ابى ذر فرمود :
اى دانش دوست ! دنيا و زندگى و زن و فرزند ، تو را از پرداختن به خويشتن باز ندارد ، زيرا روزى از آنان جدا مىشوى ، و امروز چون مهمانى هستى كه به هر حال بايد پس از چند روز برود ، و دنيا و آخرت مانند دو منزل است ، كه از يكى به ديگرى منتقل مىگردى ، و فاصلهء مرگ و روز رستاخيز ، همانند خوابى است ، كه كمى به خواب بروى و سپس بيدار شوى ، اى جاهل علم بياموز ، زيرا دلى كه در آن علم نباشد ، همانند خانه‌اى ويران است كه آبادكننده‌اى ندارد .
همچنين روايت شده كه آن بزرگوار فرمود : اى نادان ( و دور از علم ) براى قيامت خود چيزى از پيش فرست ، تا وسيلهء نجات تو گردد ، زيرا تو در گرو عمل خود هستى و هر چه با ديگران كنى ، با تو همان مىكنند .
اى نادان نماز بخوان ، زيرا زمانى فرا مىرسد ، كه در آن قادر به خواندن نماز نيستى و شخص نمازگزار همواره تا پايان نماز مورد لطف خداوند قرار مىگيرد .
اى نادان ! صدقه بده پيش از اينكه نتوانى چيزى ببخشى .
اى نادان ! اين زبان كليد خوبى و بدى است ، پس آن را چون مالت حفظ كن . [2]

[1] علَّامه شعرانى : كنايه از اينكه وقتى خودت مرتكب گناه مىشوى چرا بر گناه مردم تأسف مىخورى ؟
[2] قال النّبى صلَّى اللَّه عليه و آله و سلم : يا باغى العلم انّ هذا اللسان مفتاح خير و شرّ فاختم على فمك كما تختم على ذهبك و ورقك .

378