خداوند كسانى را كه به غير او توجّه دارند ، نكوهش كرده و مىفرمايد :
* ( أَلَيْسَ الله بِكافٍ عَبْدَه ) * : آيا خداوند امور بندهء خود را كفايت نمىكند ؟ ! و : * ( وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى الله فَإِنَّ الله عَزِيزٌ حَكِيمٌ ) * [1] : و كسى كه به خدا توكَّل كند ، به يقين خداوند ، عزّت دهنده و حكيم است .
و كسى را كه به او پناه برد ، خوار نمىكند و او حكيمى است كه از تدبير امور ، افرادى كه به او پناه برند ، ناتوان نيست ، تو از كسانى كه به غير خدا پناه برند ، چنين تعبير كرده :
* ( إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ الله عِبادٌ أَمْثالُكُمْ ) * [2] : كسانى را - كه غير از خدا - مىخوانيد ، بندگانى چون شما هستند .
كنايه از اينكه آنها خود نيز محتاجند و شما و آنان به خداوند نياز داريد ، پس بهتر است ، او را بخوانيد .
پيامبر صلَّى الله عليه و آله و سلم فرمود : « اگر شما آن گونه كه شايسته است ، بر خدا توكَّل كنيد ، روزى شما هم مانند مرغان مىرسد ، چنان كه صبح با شكم گرسنه از لانه‌هاى خود بيرون مىآيند ، و شب با شكمهاى سير بازمىگردند . [3] و فرمود : كسى كه از ديگران اميد خود را قطع كند ، و به سوى خدا متوجه شود ، خداوند همهء مخارج وى را تأمين مىفرمايد ، و كسى كه به عكس آن عمل نمايد و از خدا به خلق او متوجه شود ، خداوند او را به دنيا وامىگذارد ، و كسى كه

[1] انفال / 48
[2] اعراف / 194
[3] لو انّ العبد يتوكّل على اللَّه حقّ توكّله لجعله كالطير تغدو خماصا و تروح بطانا . ( ، ) ( ، ) شعرانى خماص جمع خمصان و مراد جائع و گرسنه و بطان جمع بطن يعنى : جاندار سير است .

315