مانند پرنده‌اى كه در بيابانهاى خشك يكه و تنها به سر مىبرد ، و خوراكش ، از تك درختهايى است ( كه گهگاه پيدا مىشود ) و هنگام شب به لانه‌اش پناه مىبرد و از ترس با پرنده‌اى خو نمىگيرد ، پس وقتى كه از مردم گريزان بودى با خدا انس مىگيرى ، و كسى كه با خلوت مأنوس شد ، به خدا پناه مىبرد ، و سختيهاى تنهايى و پايدارى بر آن ، از عاقبت آميزش با مردم ، آسانتر است ، تنهايى شيوهء زندگى صدّيقين است ، و آميزش با خلق ، نشانه بدبختى و دام انسان است ، كه فتنه و آزمايش بزرگ است ، زيرا هر كس با مردم معاشرت كند ، خواهى نخواهى با آنها مدارا مىكند ، و كسى كه مدارا كند ، به رياء دچار مىشود و با آنها نرمى و انعطاف به خرج مىدهد ، و سعى دارد كه آنها را نرنجاند ، و دوستى خدا و نرنجاندن و معاشرت مردم ، جمع نمىگردد .
پس كسى كه بخواهد دينش سالم بماند و بدنش استراحت كند و روحش آرام باشد ، بايد از مردم كناره بگيرد ، زيرا امروزه زمان ترس و وحشت است و خردمندى كه خيرخواه خود باشد ، تنهايى را ترجيح مىدهد و به آن دل مىبندد و گمان ندارم كه عارف ، از انس با خدا ، وحشت پيدا كند ، پس تنهايى را سر لوحهء خود سازيد و در پشت ديوارها بخزيد ، و نامتان را از اذهان مردم محو كنيد ، تا از آشوبها در امان بمانيد .
حضرت امير عليه السّلام در بارهء فتنهء چنين زمانى فرمود : [1] در اين زمان ، ( دين ) كسى سالم نمىماند ، مگر مؤمنى بىنام و نشان ، كه اگر حاضر باشد ، كسى او

[1] قال علىّ عليه السّلام : ذلك زمان لا يسلم فيه الَّا كلّ مؤمن نومة اذا شهد لم يعرف و اذا غاب لم يفتقد اؤلئك مصابيح الهدى و اعلام السرى ليسوا بالمسابيح و المذاييع البذر اؤلئك يفتح اللَّه عليهم ابواب رحمته و يسدّ عنهم ابواب نقمته .

257