و ظلم و فساد و قتل و غصب از طرف خداست اراده و تقدير اوست ولى اين فكر غلط مسلم باطل است زيرا كه خداى تعالى ميفرمايد : « * ( وَالله يَقْضِي بِالْحَقِّ ) * » [1] خدا حكم بحق ميكند و نيز عقيده ى آنان اين است كه ميگويند خداى سبحان فرمان ميدهد بآنچه كه اراده نميكند و مانع مىشود از آنچه كه اراده ميكند و همانا خدا گروهى را فرمان ايمان داده ولى از ايشان اراده كفر كرده در صورتى كه خود خدا ميفرمايد : « * ( وَلا يَرْضى لِعِبادِه الْكُفْرَ ) * » [2] و خدا براى بندگانش كفر و شرك را نمىپسندد .
اگر بيكى از اينان گفته شود كه تو بچيزى كه نميخواهى فرمان ميدهى و از چيزى كه ميل دارى مانع مىشوى پدر و مادرت هم مانند تو ميباشند ازين گفته در خشم مىشود و بگو بنده اش ميگويد تو مرا نسبت بنادانى و ديوانگى و جهل دادى پس منزه است خدا چقدر حليم است و كريم اگر حلم و رحمت خدا نبود براى اين افتراء زمين بر گوينده اش و كسى كه راضى باين گفته است خشم و غضب مىكرد و كسى خدا را از روى جبر و زور معصيت نكرده و با اكراه و نارضايتى او را عبادت نكرده .
و همانا خدا فرمان عبادت از روى اختيار به بنده داده ولى با ترس او را نهى از گناه نكرده و خدا بر هر دو حالت قدرت دارد و خداى تعالى فرموده است : * ( « وَهَدَيْناه النَّجْدَيْنِ » ) * [3] و رهنمائى كرديم انسان را براه خير و شر يعنى هر دو راه را باو شناسانديم راه خير و شر را

[1] مؤمن 21 .
[2] زمر 9 .
[3] بلد 9 .

385