و ازواجه و أولاده و اصحابه و اقاربه .
قلت معاشرة الانبياء و الاوصياء مع هؤلاء ليست الَّا من اعظم المحن و جزيل البلاء من باب اتمام الحجة و قطع المحجة و هو من اعظم مراتب الجهاد و لا الوداد كما يشهد عليه سورة البراءة و اللعن عليهم فى كل موقف وقف فيه نبيك صلى الله عليه و آله و سلم خصوصا في الصلاة و فى قنوت المغرب و الغداة و المأثور من التعقيبات [1]

[1] و غير از اينها كه بىشمارند از آيات كتاب محكم الهى و سنت صحيح و صريح نبوى در وجوب بيزارى از آنها و لعن و نفرين به آنها و كناره گيرى و در وى گزيدن از آنها و حرام بودن همنشينى با آنان و مسافرت و دوستى با آنها و مساعدت و معامله با آنها و نادرست بودن شفاعت آنان و رضايت دادن به بقاء آنها . گفته نشود اين تكليف عسر و حرج مىآورد و خارج از طاقت بشرى و اختيار است زيرا پاسخ مىدهيم كه : أولا مجبور بودن به اختيار ، سلب اختيار نمىنمايد ( انسانى كه مجبور است اختيار داشته باشد ، آزاد است و از او سلب اختيار نمىشود ) . ثانيا عسرى كه در شرع نفى شده ، مادامى است كه ناشى از سوء اختيار شخص مختار نباشد و تكليف به محال كه در شرع محال است ، نيز هنگامى است كه از سوء عمل خود انسان ناشى نشده باشد . در غير اين صورت هيچ مانعى نه شرعى و نه عقلى از افتادن در عسر و حرج وجود ندارد مانند انسانى كه در زمين غصبى قرار گرفته كه به آن امر و نهى شده است . ( از يك طرف قرار گرفتن در زمين غصبى ممنوع است و از طرف ديگر اگر بخواهد حركت كند و گام بردارد و از زمين غصبى بيرون رود باز تصرف در زمين غصبى است . پس بنا بر اين اجتماع امر و نهى در موضوع واحد محقق شده است كه مىگويند امر و نهى در موضوع واحد محال است ولى بخاطر سوء افعال خودش ، خويش را در امر محال انداخته است ) . همين طور كه وارد شده است . كسى كه سنت ناپسندى ( بدعت ) را بين مردم ترويج نمايد گناه كسى كه به آن عمل مىكند به عهده اوست . و كسى كه از فطرت روى گردان باشد ( ارتداد فطرى ) توبه اش پذيرفته نشود در حالى كه او مأمور به توبه مىباشد . پس اگر بگويى هيچ پيغمبرى از آدم عليه السّلام تا خاتم عليه السّلام نبوده و نيست مگر با معاشرت و مجاورت و مواصلت و بحث و استدلال با كفار و منافقين از امّت خويش و زنان و فرزندان و ياران و نزديكان آنان . مىگويم : معاشرت پيامبران و اوصياء با آنان ، صورت نپذيرفته مگر در بزرگترين محنتها و سنگينترين بلاها از اتمام حجّت و دلائل قطعى و آن از بزرگترين مراتب جهاد است نه دوستى با آنان ، همين طور كه سوره برائت و لعن بر آنها در هر جايگاهى كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و سلم در آن جا لعن مىكرده است خصوصا در نماز و قنوت مغرب و صبح و در تعقيبات وارده از ائمه عليهم السلام شاهد مدّعاست .

284