اندازه و حدود كمى و كيفى و زمانى و مكانى خاصى قرار داده است كه تحت تأثير علل و عوامل تدريجى ، تحقق مى يابد . و منظور از قضاى الهى اين است كه پس از فراهم شدن مقدمات و اسباب و شرايط يك پديده ، آن را به يك مرحله نهايى و حتمى مى رساند .
طبق اين تفسير ، مرحله تقدير ، قبل از مرحله قضاء و داراى مراتب تدريجى است . و شامل مقدمات بعيد و متوسط و قريب مى شود . و با تغيير بعضى از اسباب و شرايط ، تغيير مى يابد مثلا سير تدريجى جنين از نطفه وعلقه ومضغه تا حد يك جنين كامل ، مراحل مختلف تقدير آن است كه شامل مشخصات زمانى و مكانى نيز مى شود و سقوط آن در يكى از مراحل ، تغييرى در تقدير آن به شمار مى رود . ولى مرحله قضاء ، دفعى و مربوط به فراهم شدن همه اسباب و شرايط و نيز حتمى و غير قابل تغيير است ( اذا قضى امرا فانما يقول له كن فيكون ) [1] و [2] .
* * *

[1] و
[2] - سوره غافر ، آيه 68 - آموزش عقايد ، استاد مصباح يزدى ، ج 1 ، ص 180 .

44