نظام اسباب و مسببات را تأييد كرده است .
سوم اينكه : اصل عليت و نظام اسباب و مسببات بر جهان و جميع حوادث جهان حكم فرماست ، هر حادثى ضرورت و قطعيت وجود خود را و همچنين شكل و خصوصيت زمانى و مكانى و ساير خصوصيات وجودى خود را از علل متقدمه خود ، كسب كرده است و يك پيوند ناگسستنى بين گذشته و حال و استقبال ، ميان هر موجودى و علل متقدمه او هست .
بنابراين نظر ، سرنوشت هر موجودى به دست موجودى ديگر است كه علت اوست . و آن علت است كه وجود اين موجود را ايجاب كرده و به او ضرورت و حتميت داده است . و هم آن علت است كه خصوصيات وجودى او را ايجاب كرده است و آن علت نيز به نوبه خود ، معلول علت ديگرى است و همينطور . .
پس لازمه قبول اصل عليت عمومى ، پذيرفتن اين نكته است كه هر حادثه اى ، ضرورت ، قطعيت و همچنين خصوصيت ، اندازه و كيفيت خود را از علت خود مى گيرد . در اين جهت ، فرق نمى كند كه ما الهى مسلك باشيم و به علت العللى كه اصل همه ايجابها ( قضاءها ) و اصل همه تعينها ( قدرها ) هست ، معتقد باشيم يا نباشيم و چنين علت العللى را نپذيريم .
اعتقاد به ( قضاء و قدر ) ناشى از اعتقاد به اصل عليت عمومى در جهان است ، بر اساس اعتقاد به اين اصل ، در عالم ، هر پديده اى علت و اندازه اى دارد و چيزى بدون علت و بدون اندازه گيرى معين ، به وجود نمى آيد .
فرض كنيد سنگى پرتاب مى كنيم و شيشه اى مىشكند ، شكستن شيشه ، يك حادثه است و حتما علتى دارد كه آن را ايجاب مى كند . و نيز مسلما ميزان شكستگى و اندازه و حدود آن ، بستگى به كوچكى و بزرگى سنگ و قوت و فشار دست و نزديكى و دورى فاصله و غير اينها دارد .

39