1 - اهميت مسألة قضاء و قدر يكى از مسائلى كه در اديان آسمانى و به خصوص دين مقدس اسلام در زمينه خداشناسى مطرح شده است و متكلمين و فلاسفه الهى در بحث الهيات ( ذات و صفات و افعال ) به تبيين آن چه از ديدگاه عقل و چه از ديدگاه نقل پرداخته اند ، مسألة قضاء و قدر است كه حقيقتا از پيچيده ترين و غامض ترين مسائل الهيات به شمار مى رود . محور اصلى غموض آن را رابطه آن با اختيار انسان در فعاليتهاى اختياريش تشكيل مى دهد ، يعنى چگونه مى توان از يك سوى به قضاء و قدر الهى معتقد شد و از سوى ديگر ، اراده و آزادى انسان و نقش آن را در تعيين سرنوشت خودش پذيرفت .
به تعبير ديگر : اين مسألة هميشه توجه بشر را به خود جلب مى كرده است كه آيا جريان كارهاى جهان ، طبق يك برنامه و طرح قبلى غير قابل تخلف صورت مى گيرد و قدرتى نامرئى ولى بى نهايت مقتدر به نام سرنوشت و قضاء و قدر بر جميع وقايع عالم حكمرانى مى كند و آنچه در زمان حاضر در حال صورت گرفتن است و يا در آينده صورت خواهد گرفت ، در گذشته معين ، قطعى و حتمى شده است و انسان ، مقهور و مجبور به دنيا مى آيد و در دنيا زيست مى كند و از دنيا مى رود ؟ يا اصلا و ابدا چنين چيزى وجود ندارد . اصلا كارهاى اين جهان و از جمله افعال انسان ، با طرح و

21