مى آيد و در ابتداء به واسطه لزوم اين شر چنين تصور مى شود كه مقصود به قصد اول است و حال آنكه چنين نيست ، بلكه مقصود به قصد ثانى است تا اينكه او و ساير معلولاتش كه از عقل اول صادر مى شوند از عقل اول متمايز گردند ، و مراد از لفظ قدر همين معنايى است كه ذكر شد ، و خداوند مى فرمايد : ( انزلنا من السماء ماء طهورا لنحيى به بلدة ميتا ونسقيه مما خلقنا انعاما واناسى كثيرا ) [1] ناظر به اين مسألة است .
و لكن استقصاء كائنات و به طور كامل جميع خيراتى كه در كائنات مادى وجود دارد بقاى آنها بدون ( آب ) ممكن نيست ، و حال آنكه اگر عابدى در آن واقع شود ، غرق مى گردد ، و همچنين آتش كه مصالح و منافع آن براى عالم وجود معين و مسلم است و در عين حال هرچه به او نزديك شود مىسوزاند ، و آنچه كه در اين عالم است ، اين چنين است . پس معلوم شد خير است كه مقصود به ذات و منظور به قصد اول است ، و لكن دخول شر ، بالعرض و به قصد ثانى مى باشد هر چند همگى به قدر حق است .
و حمد مخصوص خداوند بخشنده عقل است و الهام كننده صواب و درود خداوندى بر سيد ابرار محمد و آل اطهارش و صحابى پاكش كه آقا و سرور نيكانند .
* * *

[1] - سوره فرقان ، آيه 48 .

165