تربيت يا تبليغ شريعت ، بر نفس عرضه گردد و مورد اشتباه شنونده قرار گيرد و با صفات ناپسند و معتقدات غلط ، درآميزد و در نتيجه ، نفس به پليدى آن صفات زشت ، آلوده شود .
در هر دو صورت است كه عقيده خير و اصل كمال ، تغيير شكل مى دهد و گاهى نيز در نتيجه اشتباه در فهم ، موجب پيدايش افكار فاسدى مى گردد و كارهاى ناشايستى را موجب مى شود كه صاحب عقيده صحيح ، خود نمى داند كه چگونه به آن عقيده فاسد گرويده است . البته كسى كه گول ظواهر را مى خورد ، چنين مى پندارد كه اين اعمال ناروا ، ناشى از آن عقيده و قانون صحيح و اصيل بوده است !
در نتيجه همين وارونه انديشيها و سوء درك ، اغلب دگرگونيها و تحريفات در بعضى از اصول اديان به وجود آمده ، به طورى كه مى توان گفت : علت اصلى بيشتر بدعتهايى كه در هر دينى پيدا شده همين نكته بوده است . و بسيار ديده شده كه اين انحرافات و كجرويها و بدعتهايى كه به دنبال دارد ، سرچشمه فساد و تباهى طبيعت و خصلت افراد و منشأ اعمال ناپسند گرديده تا آنجا كه افراد گرفتار و مبتلا به آن را به نابودى و اضمحلال و سرنوشت نهايى ناگوار ، سوق داده است .
و همين اشتباه موجب شده كه بعضى از مردم ناآگاه و غير مطلع ، دينى از اديان را مورد حمله قرار دهند و يا به استناد كردارهاى ناپسند بعضى از مردم ساده لوح وابسته به يك دين يا عقيده اى ، عقايد صحيح و اصيل را هم موهوم قلمداد كنند .
از جمله همين موارد ، عقيده ( قضاء و قدر ) است كه در آيين اصيل اسلام ، يكى از مواد اساسى عقيدتى به شمار مى رود . در اين مسألة بسيارى از افراد غير مطلع اروپائى دچار اشتباه شدند ، و درباره آن ، گمانهاى غير صحيح برده و چنين پنداشته اند كه همين عقيده در ميان ملتى از ملل عالم ، رسوخ پيدا نكرده مگر آنكه همت و قدرت را از دست آنان گرفته است و ناتوانى و سستى را در ميان آنان ،

16