< فهرس الموضوعات > مفهوم خير وشر < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > مفهوم خير وشر < / فهرس الموضوعات > نشانه عدم تدبير حكيمانه براى جهان پنداشته اند و در دره كفر والحاد ، فرو غلطيده اند . و به همين دليل است كه حكماى الهى ، عنايت خاص به مسألة خير و شر ، مبذول داشته اند و شرور را به جهان عدمى برگردانده اند .
براى حل اين مسألة ، لازم است نخست توضيحى پيرامون مفهوم عرفى خير و شر بدهيم و سپس به تحليل فلسفى آنها بپردازيم .
مفهوم خير وشر جناب استاد مصباح يزدى در اين رابطه مىنويسد : ( براى دريافتن معناى خير و شر در محاورات عرفى ، مى توان از دقت در ويژگيهاى مشترك ميان مصاديق واضح آنها سود جست ، مثلا سلامتى و علم و امنيت از مصاديق واضح خير ، و بيمارى و جهل و نا امنى از مصاديق واضح شر به شمار مى رود . بدون شك آنچه موجب اين مى شود كه انسان چيزى را براى خودش خير يا شر بداند ، مطلوبيت و عدم مطلوبيت است ، يعنى هر چه را موافق خواسته هاى فطرى خودش يافت آن را خير ، و هر چه را مخالف با خواسته هاى فطريش يافت ، آن را شر مىنامد .
به ديگر سخن براى انتزاع مفهوم خير وشر ، در وهله اول ، مقايسه اى بين رغبت خودش با اشياء انجام مى دهد و هر جا رابطه مثبت وجود داشت ، آن شئ را خير و هر جا رابطه منفى بود ، آن شئ را شر به حساب مى آورد .
در وهله دوم ، ويژگى انسان از يك طرف اضافه و مقايسه ، حذف مى شود و رابطه بين هر موجود ذى شعور و صاحب ميل و رغبتى با اشياء ديگر ، لحاظ مى گردد و بدين ترتيب ، ( خير ) مساوى بامطلوب براى هر موجود ذى شعور ، و ( شر ) مساوى با نامطلوب براى هر موجود ذى شعورى خواهد بود .
در اينجا اشكالى پيش مى آيد ، و آن اين است كه گاهى چيزى براى يك نوع از

134