ولفظ " من بعد الركعتين " كه در ( كامل الزيارة ) است اقرب آنست كه به تحريف كتاب حادث شده باشد ، ولفظ حديث همان من بعد التكبير است كه در نسخ ( مصباح ) است ، و متأمل بصير وناقد خبير شك ندارد كه اين حديث منقول در كتابين يك حديث است ، اگر چه مختلف نقل شده ، و در متن و سند او بحسب اختلاف ناقل يا تعدد نقل يا اشتباه رواة تغيرى دست داده ، ولى ظن معتبر به اتحاد حديث هست ، و نسخ ( مصباح ) غالبا اصح از نسخ ( كامل الزيارة ) هستند ، بلكه چنانچه بعض ناقدين گفته‌اند : كتاب ( كامل الزيارة ) از كتب مقروئه مسموعه معروضه بر مشايخ نيست ، كه در خصوصيات كلمات در صورت معارضه با نسخه ( مصباح ) كه حرز علماء وتميمه فقهاء بوده پهلو تواند زد ومكافئه تواند كرد ، علاوه بر اينكه وجوه ديگر در ارجاع اين كلمه بفقره عبارت ( مصباح ) بعدا خواهد مذكور شد .
بالجمله در عبارت ( كامل الزيارة ) معلوم است كه جزاء شرط نيل مثوبات عظيم شده و شرط صلوة بعد از ايماء و دعا اعتبار شده ، و اين قرينه واضحه مىشود براى عبارت ( مصباح ) كه جزاء در آن عبارت هم " فانكه اذا قلت " خواهد بود ، و لفظ " فقل " اگر چه به ظاهر قبل از تأمل متوهم مىشود كه او جزاء است ، و بنابراين ظاهر مىشود كه دعاء بعد از نماز است ، ولى متأمل در اطراف عبارت و ناظر در سابق ولاحق كلام شك نخواهد كرد كه لفظ " فقل " توطئه جزاء است وحقيقت جزاء " فانك اذا قلت " است ، چه نماز وايماء سابقا در صدر حديث مذكور بود ، و سؤال از صرف دعاء واقع شده ، و ذكر اين شرط محض احراز جميع أجزاء و شرايط عمل است ، وبعيدا محتمل است كه مراد از " اذا أنت صليت " اذا أنت أردت الصلاة باشد ، و اگر چنين بود كه اولا بايد ايماء كند و سلام كند و بعد نماز كند و زيارت ، صحيح نبود كه بفرمايد " بعد الايماء " چه ظاهر

82