و يك در از بنى اميه است خاصه ، كسى مزاحم ايشان نيست كه او باب لظى و باب سقر وباب هاويه است ، و در آخر حديث محمد بن فضل رزمى كه راوى است خدمت صادق آل محمد عليهم السلام عرض مىكند اين درى كه از پدرت از جدت روايت كردى از آن بنى اميه است مخصوص مشركين ايشان است يا آنان كه اسلام آوردند هم داخل مىشوند ؟ فرمود : " لا ام لك " مگر نشنيدى كه مىگويد يك در از آن مشركين است ، و اين درى كه بنى اميه از او داخل مىشوند همانا خاصه ابوسفيان ومعاويه وآل مروان است ، يدخلون فيها تحطمهم النار حطما لا تسمع لهم فيها واعية ، ولا يحيون فيها ، ولا يموتون [1] .
چه در اين مقام بنى اميه را تفسير به اين جماعت مخصوصه كردند كه تقمص سر بال خلافت وتشبث باذيال خلافت نمودند ، و اين توجيه در نظر اين بنده اقرب به تحقيق است ، و اين تخصيص نيست تا بگوئى سياق اين عام به جهت تأكيد آبى از تخصيص است بلكه تخصص است ، و مؤكد تأكيد است ، و در اين مقام كلامى است كه شايسته بلكه لازم تعرض اوست ، و اجمال او اينست كه از پاره اخبار وآثار في الجمله مدحى از عمر بن عبد العزيز ظاهر مىشود ، مثل اينكه بعد از قيام به امر خلافت سب امير المؤمنين كه در ايام خلافت بنى اميه رايج بود ترك كرد ، و كثير غرة وى را به اين كار ستود ، و اين شعر در حق او مىگويد :
وليت فلم تشتم عليا ولم تخف * بريا ولم تتبع مقالة مجرم تكلمت بالحق المبين وانما * تبين آيات الهدى بالتكلم وصدقت معروف الذى قلت بالذى * فعلت فاضحى راضيا كل مسلم الا انما يكفى الفتى بعد زيغه * من الاود البادى ثقاف المقوم

[1] خصال : 2 / 12 باب للنار سبعة ابواب .

363