وچالش نفس و عقل هميشه در ملك وجودش غوغا و آشوب است ، چنانچه گفته‌اند :
جان كشيده سوى بالا بالها * تن زده اندر زمين چنگالها ميل جان اندر علوم و در شرف * ميل تن در كسب آب است و علف لهذا لا محاله اگر خبر سلامتى بشنود بشارت به آسايش و راحت خواهد يافت ، واماره غلبه جنبه ملكوتيه وانقهار قوه غضبيه وشهويه در تحت قوه عاقله خواهد شد ، و اين تحيت خصوصا از مخبر صادق كامل به مراتب بى شمار بهتر از " حياك الله " خواهد بود ، و به اين لطيفه بعضى ترجيح داده اند كه در مقام خطاب السلام عليكم بگويند تا خطاب به جميع قواى نفسانيه شود ، و اشاره به سلامتى همه كثرات مجتمعه در اين وجود وحدانى باشد .
و مرا عقيده چنان است كه اين دقيقه را در جائى بايد رعايت كرد كه اين كثرت محفوظ باشد ، ولى در حق اولياء و انبياء عليهم السلام كه به تجلى وحدت حقه حقيقيه كثرات خود را فانى كرده ، يك دل و يك جهت بجانب قدس متوجه‌اند لازم نيست ، و به اين لطيفه است كه در خطابات زيارات به يك نفر همه جا خطاب مفرد شده ، متفطن باش و غنيمت شمار .
هشتم آنكه تحيت خدا است به انبياء در مواضع متعدده و به آل پيغمبر صلى الله عليه وآله آنجا كه فرموده " سلام على آل يس ( 130 / 37 ) و به عموم مؤمنين آنجا كه فرموده " تحيتهم يوم يلقونه سلام " ( 44 / 33 ) و در اين هنگام جميع سلامها متلاشى ومضمحل مىشود ، چه مخلوق را با تجلى خالق ظهورى در ميان نيست ، و اثرى پيدا نخواهد بود .
يكى قطره باران ز ابرى چكيد * خجل شد چه پهناى دريا بديد كه جائى كه درياست من كيستم * گر او هست حقا كه من نيستم

137