جمله فضايل وى بود .
د س ق - محمد بن عبد الله بن علاثه ( ابو اليسر حرانى قاضى ) : ازدى گفت : حديثش بر كذبش دلالت دارد . دار قطنى گفت : متروك است . ابن حبان گفت : روايات ساختگى نقل مىكند .
( يب ) : حاكم گفت : روايات ساختگى نقل مىكند و ذاهب الحديث است .
د ق - محمد بن عبد الرحمن بن بيلمانى : ابن حبان گفت : از پدرش نسخه اى حدودا داراى دويست حديث كه همگى جعلى بود ، روايت كرد . ( يب ) : ابن معين گفت : ناچيز است .
حاكم گفت : روايات معضلى از پدرش نقل كرد .
ع - محمد بن عبيد بن ابى اميه طنافسى ( برادر يعلى ) : ( يب ) : احمد گفت : اظهار سنت مىكرد و دچار اشتباه مىشد و از اشتباهش بر نمىگشت . عجلى گفت : عثمانى بود و نيز گفت :
صاحب سنت بود . من مىگويم : از اين مطلب و مطالب ديگرى كه گذشت ، بدست مىآيد :
صاحب سنت يعنى عثمانى : كسى كه ناصب امير مؤمنان على ( ع ) باشد . آيا بغض و كينه با برادر و نفس پيامبر ( ص ) جزئى از سنت است ؟ آيا درود و ثناى بر دشمنان على ( ع ) جزء شرع رسول خدا ( ص ) است كه عثمانى را چنين مدح و ثنا مىگويند و او را مىستايند كه صاحب سنت است ؟ اين از آن چيزهايى است كه عقلها را به شگفتى وا مىدارد .
ت ق - محمد بن عون خراسانى : ( س ) : گفت : متروك است . ابن معين گفت : ناچيز است .
( يب ) : ( د ) گفت : ناچيز است . دولابى و ازدى گفتند : متروك است .
ت ق - محمد بن فضاء ازدى ( ابو بحر بصرى ) : ابن معين گفت : ناچيز است . ( خ ) گفت :
سليمان بن حرب مىگفت : شراب فروش بود . ( يب ) : ( س ) گفت : ثقه نيست .
ت ق - محمد بن فضل بن عطيه : احمد گفت : حديث او ، حديث اهل كذب است . ابن معين گفت : حديثش نوشته نمىشود . ( يب ) : فلاس و مسلم و ( س ) و ابن خراش و دار قطنى گفتند : متروك است . صالح جزره گفت : حديث مىسازد . ابن معين و فلاس و ( س ) و ابن خراش و ابن ابى شيبه و اسحق بن سليمان و يحيى بن ضريس و جوزجانى گفتند : كذّاب است .
ت - محمد بن قاسم اسدى : احمد و دار قطنى او را تكذيب كرده‌اند . ( يب ) : ( د ) گفت : نه ثقه است و نه مأمون ، احاديثش ساختگى است . ازدى گفت : متروك است .
د ت س - محمد بن كثير صنعانى مصيصى : احمد او را بسيار ضعيف خواند و گفت : احاديث منكرى نقل كرد كه اصلى ندارد . يونس بن حبيب گفت : به ابن المدينى گفتم كه وى از اوزاعى از قتاده از انس حديث كرده كه گفت : « پيامبر ( ص ) ، ابو بكر و عمر را ديد و گفت :

70