ع - محمد بن خازم ابو معاويه ، ضرير كوفى : ( يب ) : ابو زرعه گفت : از داعيان مرجئه است . ( د ) گفت : رئيس مرجئه كوفه بود . ابن سعد گفت : تدليس مىكند . يعقوب بن شيبه گفت : گاهى اوقات تدليس مىكند .
ق - محمد بن خالد واسطى طحان : ابن معين گفت : كذّاب است . اگر او را ديديد ، بر او سيلى بزنيد . ( يب ) : ابو زرعه گفت : مرد بدى است . مىگويد : وى گفت : از پدرم جز يك حديث نشنيدم سپس احاديث فراوانى را از او روايت كرد .
ق - محمد بن دأب مدينى : ابو زرعه گفت : حديث جعل مىكرد . ( ن ) : ابن حبان و ديگران او را تكذيب كرده‌اند .
خ 4 - محمد بن زياد الهانى ( ابو سفيان حمصى ) : ( يب ) : حاكم گفت : مثل حريز بن عثمان ، به ناصبىگرى مشهور بود . ( ن ) : احمد و ديگران ، او را موثّق دانسته‌اند .
غير از قول حاكم شيعى ، نظر ديگرى در مورد وى نديدم . ( خ ) در صحيح خود از محمد بن زياد و حريز بن عثمان كه هر دو به ناصبى گرى شهرت دارند ، روايت كرده است .
من مىگويم : حميت مذهب ، ذهبى را برانگيخت تا به منظور انتقام از حاكم او را به تشيع منسوب كند . دين خدا و حب آل مصطفى - كه از هر گونه پليدى پاك و پاكيزه‌اند - موجب گرديد تا كينه او را به دل گيرد و ناصبىگرى الهانى را انكار نمايد و لذا گفت : نظر ديگرى در مورد ناصبى بودن محمد نديده‌ام . آرى : اغلب مردم شام بعد از جنگ صفين ، امير المؤمنين ( ع ) را دشمن داشتند و از ذكر فضايل او خوددارى مىكردند . اى كاش مىدانستم ، خوددارى از ذكر فضايل امير مؤمنان و ناسزاگويى به آن حضرت و بغض و كينه با خاندان پاكيزه رسول خدا ( ص ) به چه معنى است ؟ ! نمىدانم كه ذهبى از آنان چه مىخواهد كه توقف مىكند ؟ آيا با انكار ناصبىگرى الهانى ، اشكال از ( خ ) كه از حريز ناصبى روايت كرده ، مرتفع مىشود و حال اينكه مجالى براى انكار ناصبىگرى حريز وجود ندارد .
ت - محمد بن زياد يشكرى طحان : احمد گفت : كذّاب ، اعور و حديث ساز است . ابن معين و دار قطنى گفتند : كذّاب است . ابو زرعه گفت : دروغ مىگويد . ( يب ) : ( س ) و فلاس و جوزجانى گفتند : كذّاب است . برقى وى را در طبقه دروغگويان آورده است . ابن حبان گفت : حديث جعل مىكند .
ت ق - محمد بن سعيد ( مصلوب شامى ) : ( س ) گفت : كذّابين معروف به جعل حديث چهار نفرند . يكى از آنان محمد بن سعيد است . ابو احمد حاكم گفت : حديث مىسازد . احمد

68