نقض ( 556 - 559 ) در قيد حيات نبوده است زيرا شيخ عبد الجليل قزوينى صاحب نقض در چند موضع نام او را با عبارت ترحّم « رحمة اللَّه » آورده است . پس وفات وى محدود مىماند ميان سالهاى 552 تا 559 ، و تنها قول صاحب شاهد صادق با اين تاريخ معارض مىنمايد .
مرحوم محدّث ارموى هوشمندانه تناقض را به اين صورت حل كرده است كه صاحب شاهد صادق اين تاريخ را به صورت رقومى ديده ، يعنى در جايى كه مأخذ كتاب مزبور بوده ، عبارت نه به طريق حرفى بلكه به شيوهء عدد نگارى بوده و ظاهرا « 540 » خوانده مىشده است و نظر به آن كه برخى نويسندگان اعداد را نيز همانند حروف و كلمات مندمج و در هم فرو رفته مىنويسند ، چنان كه تشخيص عدد مقدّم و مؤخّر دشوار مىشود و با كمك قرينه معلوم مىگردد ، و در صورت نبودن قرينه ، خواننده كه به نظر خود يكى را مقدّم مىدارد ، گاهى درست مىخواند و گاهى هم به اشتباه مىافتد . در اين جا نيز مىتوان پنداشت كه در اثر تقديم و تأخير در دو رقم اوّل اين عدد ، نوعى جا به جايى رخ داده و به احتمال نزديك به يقين تاريخ وفات ابو الفتوح در آن مأخذ اصلى « 554 » بوده است ، امّا ناقل به اشتباه عدد چهار را كه در مرتبهء ويكأن بوده در مرتبهء دهگان ديده و در اثر عدم تشخيص و بد خطى ، عدد پنج آن را صفر خوانده و در مرتبهء ويكأن ديده است ، بنابر اين عدد « 554 » سال وفات ابو الفتوح ، « 540 » خوانده شده است .
اگر اين استحسان دلپذير را به عنوان حلّ اين تناقض بپذيريم - كه ظاهرا دليلى براى نپذيرفتنش در دست نيست - هيچ گونه ابهام و اشكال ديگرى باقى نمىماند ، در اين صورت مىتوانيم با اطمينانى نزديك به يقين اعلام كنيم كه شيخ ابو الفتوح رازى مؤلف تفسير گرانقدر روض الجنان و روح الجنان به سال 554 هجرى در گذشته است .
از لا به لاى نسخه‌هاى خطى وقتى جست و جوى چندين سالهء ما براى يافتن نكته اى تازه در شرح احوال ابو الفتوح به جايى نرسيد به دهها نسخهء خطَّى مهم و بعضا نادر الوجودى اميد بسته بوديم كه

مقدمة 59