الاحباب و روح الالباب فى شرح الشهاب [30] هر دو كتاب مزبور را من بر مؤلف آنها قرائت نموده‌ام « ( فهرست منتجب الدين مطبوع در اول مجلَّد بيست و پنجم بحار الانوار ص 5 ) .
و ترجمهء عبارت ابن شهر آشوب در معالم العلماء از قرار ذيل است :
« استاد من ابو الفتوح بن على رازى از تأليفات اوست روح الجنان [31] و روح الجنان في تفسير القرآن ، به زبان فارسى است ولى عجيب است [ يعنى خوش آيند و مطبوع است ] ، و شرح شهاب . ( معالم العلماء ابن شهر آشوب طبع جديد آقاى اقبال ص 128 ) ، و باز همو در كتاب ديگر خود مناقب آل ابى طالب معروف به مناقب ابن شهر آشوب در ضمن تعداد مشايخ خود يكى همين مؤلف ما نحن فيه « ابو الفتوح حسين بن على بن محمد رازى » را مىشمرد و در اواخر همان فصل باز گويد : « و ابو الفتوح روايت روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن را به من اجازه داده است » ( مناقب ابن شهر آشوب طبع طهران ج 1 ص 9 ) .
پس از منتجب الدين و ابن شهر آشوب در كتاب نزهة القلوب حمد اللَّه مستوفى كه در سنهء 740 تأليف شده نيز ذكرى از صاحب ترجمه آمده ، در كتاب مزبور در فصل راجع به رى گويد : « و در رى اهل بيت بسيار مدفوناند و از اكابر و اولياء [ نيز جمعى كثير در آنجا ] آسوده‌اند ، چون ابراهيم خوّاص و كسائى سابع قرّاء السبعة و محمد بن الحسن الفقيه و هشام و شيخ جمال الدين ابو الفتوح و جوانمرد قصّاب » ، انتهى ( نزهة القلوب طبع ليدن ص 54 ) ، و شكى نيست كه مقصود از شيخ جمال الدين ابو الفتوح به نحو قطع و يقين همين جمال الدين ابو الفتوح رازى مؤلف تفسير حاضر است كه چنان كه معلوم است

[30] . يكى ازين دو روح و ظاهرا اوّلى به فتح « راء » است و ديگرى به ضمّ آن ، و مقصود از « شهاب » كتاب شهاب الاخبار محمد بن سلامهء قضاعى است كه شرح آن عن قريب مذكور خواهد شد .
[31] . بدون شبهه « روح » تصحيف « روض » است به قرينهء تصريح جميع مآخذ ديگر آتى الذكر و نيز به قرينهء تصريح خود ابن شهر آشوب در كتاب ديگر خود مناقب ( عين عبارت او بلافاصله بعد مذكور خواهد شد ) كه همه بدون استثناء نام اين تفسير را « روض الجنان و روح الجنان فى تفسير القرآن » ضبط كرده‌اند .

مقدمة 31