بمدينه مراجعت نمود و اين صورت را بعرض حضرت رسانيد آيه آمد * ( وَلا تَنْكِحُوا الْمُشْرِكاتِ ) * و بزنى مخواهيد اى مؤمنان زنان شرك آرنده را * ( حَتَّى يُؤْمِنَّ ) * تا وقتى كه ايمان آورند و وجه نظم اين آيه بآيهء ما قبل آنست كه آيهء اولى در امر باختلاط بود با يتامى و اين آيه در نهى اختلاط با مشركات مرويست كه در همين وقت عبد اللَّه رواحه كنيزك خود را به جهت طپانچه كه بر وى زده بود و او دادخواهان به حضرت رسالت پناه رفته بود آن حضرت بطريق لطف از عبد اللَّه تعرف حال كنيزك فرمود عبد اللَّه گفت يا رسول اللَّه خدا و رسول را تصديق مىكند و نماز ميگذارد و روزه ميدارد اما ستيزنده و نافرمان بردار است حضرت فرمود چون مؤمنه است با او نيكويى كن عبد اللَّه او را آزاد كرد و بنكاح خود درآورد و مشركهء را كه نامزد او كرده بودند نخواست جمعى زبان طعن گشودند كه ابن رواحه كنيز سياه را بنكاح خود در آورد و فلان زن مشركه را كه در نهايت جمال است و با كثرت مال به او ميدادند قبول نكرد حق سبحانه فرمود كه * ( وَلأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ ) * و هر آينه كنيزك تصديق كننده بوحدانيت خدا و بنبوت پيغمبر او * ( خَيْرٌ مِنْ ) * * ( مُشْرِكَةٍ ) * بهتر است از زن آزاد شرك آرنده و نگرونده بيگانگى خدا و رسالت فرستادهء او * ( وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ ) * و اگر چه بشگفت اندازد آن زن شما را بكثرة جمال و مال و حسن شمايل خود و گويند امه اينجا مطلق امرأة است خواه حره و خواه مملوكه چه همهء مردمان عباد اللَّه و اماء اويند و واو در و لو اعجبتكم براى حال است و لو بمعنى ان و اين در كلام بسيار واقع و شايع است و هم چنان كه مردان مؤمن را جايز نيست كه زنان مشركه را نكاح كنند زنان مؤمنه را نيز جايز نيست كه بنكاح مردان مشرك روند كما قال اللَّه عز و جل * ( وَلا تُنْكِحُوا الْمُشْرِكِينَ ) * و بنكاح در مياوريد زنان مؤمنه را بمردان مشرك * ( حَتَّى يُؤْمِنُوا ) * تا وقتى كه ايمان آورند و بعد از آن در بيان تعليل نهى از مواصلة اهل شرك و ترغيب در مواصلة مؤمنان ميفرمايد كه * ( وَلَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ ) * و هر آينه بندهء مؤمن * ( خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكٍ ) * بهتر است از مرد شرك آرنده * ( وَلَوْ أَعْجَبَكُمْ ) * و اگر چه بشگفت آورد آن مرد مشرك شما را بواسطهء صورت يا ثروت * ( أُولئِكَ ) * آن مشركين و مشركات * ( يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ ) * ميخوانند مردمان را به آتش دوزخ يعنى به جهت ترغيب مردمان بكفر كه ارتكاب آن سبب رسيدن است بدوزخ بس موالات و مظاهرة با ايشان لايق و مناسب اهل ايمان نباشد و لهذا قال عليه السّلام المرء على دين خليفه فلينظر احدكم من يخالل * ( وَاللَّه يَدْعُوا ) * و خدا ميخواند در كلام تقدير مضاف است اى اولياء اللَّه يدعون و حذف مضاف و