اسباب النزول ( فارسي ) - السيد محمد باقر حجتي

نام کتاب : اسباب النزول ( فارسي ) نویسنده : السيد محمد باقر حجتي جلد : 1 صفحه : 257

مقدمه مؤلف	11
معنى اصطلاحى أسباب النزول	18
سخنى كوتاه از جعبرى راجع به انواع آيات و سور قرآن در رابطه با « اسباب النزول »	22
مرورى بر سه نوع اسباب النزول الف - حوادث و رويدادهاى مهم - 1 - حوادث جالب و سازنده	23
سيرى اين چنين از سوى حق در سوى خلق [ انفاق امير المؤمنين على ( عليه السلام ) در حال ركوع ، يا سبب نزول آيه « إنما وليّكم الله ورسوله . . . ويؤتون الزكوة وهم راكعون » ]	27
بخشش و ايثارى كه - اگر جهان ، حاتم طائى ‌مى‌بود روا است بر آن رشك برد [ اطعام مسكين و يتيم و اسير يا سبب نزول سوره « هل أتى » ]	30
* سخن ابن شهر اشوب در باره سوره « هل أتى »	32
* نزول سوره « هل أتى » درباره اهل البيت ( عليهم السلام ) ساخته روافض نيست	36
* نمونه هائى از مصادر اهل سنت كه بازگو كننده نزول سوره « هل أتى » درباره اهل بيت ( عليهم السلام ) ‌مى‌باشد	37
* اشعارى از فريقين درباره نزول سوره « هل أتى » راجع به أهل البيت ( عليهم السلام )	42
پيامبر اكرم ( صلّى الله عليه وآله وسلّم ) از مؤمنان روى گردان نيست - سوره « عبس » و نكات ظريف اخلاقي	46
* داورى درباره حادثه مربوط به سبب نزول سوره « عبس »	47
* نظر جبّائى و ديگران در اين باره	48
نظريه صحيح درباره سبب نزول سوره « عبس »	50
لغزش و اشتباه فاحش و غير قابل اغماض [ قرائت واژگونه سوره « قل يا أيها الكافرون » ]	54
افشاء وخنثى سازى ترفندهاى منافقين : « مسجد ضرار » [ سبب نزول « والذين اتخذوا مسجداً ضراراً وكفراً وتفريقاً بين المؤمنين . . . » ]	55
ب - پرسشهاى مردم از رسول اكرم ( صلّى الله عليه وآله وسلّم ) انواع پرسشهاى مردم و پاسخهاى قرآني	59
مشيت الهى و اهميت نقش آن در پيشرفت كارها و تحقق أمور [ گزارش سبب نزول - « ولا تقولن لشيء إنى فاعل ذلك غداً إلا ان يشاء الله . . . » ]	61
مطالب روز « سؤال از روح » : [ در رابطه با « ويسئلونك عن الروح . . . » ]	62
مطالب مربوط به آينده « سئوال از لحظه وقوع قيامت » - [ « يسئلونك عن الساعة ايان مرسيها . . . » ]	63
[ نمونه هائى از آيات كه در آنها راجع به مسائل مختلف ، سئوال مردم مطرح است ]	64
ج - مشخص كردن موضع مسلمين در مسائل حساس و مهم	67
مسائل قابل بحث و بررسى درباره « اسباب النزول » مسأله اول - قوائد معرفت وشناخت اسباب النزول	69
مقدمه	70
امير المؤمنين على ( عليه السلام ) آگاه ترين و تواناترين فرد به « اسباب النزول »	73
فائده سوم شناخت اسباب النزول : عدم خروج سبب نزول از حكم آيه در صورتى كه حكم عام آيه مشمول تخصيص باشد * [ جريان زمعه و كنيز او ، و سخن از « الولد للفراش وللعاهر الحجر »	80
* [ استشهاد نادرست عثمان بن مظعون و عمرو بن معدى كرب درباره آيه - « ليس على الذين آمنوا عملوا الصالحات جناح فيما طعموا . . . » ]	85
* [ رفع اشتباه از رهگذر وقوف بر سبب نزول : « واللائى يئسن من المحيض من نساءكم ان ارتبت فعدتهن ثلاثة اشهر . . . » ]	87
* [ تفسير واژگونه « ولله المشرق والمغرب فاينما تولوا . . . » بر علت عدم آگاهى به سبب نزول آن	89
* [ تفسير نادرست « ان الصفا والمروة من شعائر الله . . . فلا جناح عليه ان يطوف بهما . . . » به خاطر عدم آشنائى به سبب نزول آن ]	92
فائده پنجم شناخت « اسباب النزول » : دفع توهّم حصر و اختصاص در مواردى كه ظاهراً مفيد حصر و اختصاص است * [ با شناخت سبب نزول « قل اجد فى ما أوحى إلى محرماً . . . الا أن يكون ميته أودماً . . . » توهّم حصر راجع به آن از ميان ‌مى‌روى ]	95
فائده ششم شناخت « اسباب النزول » : كسب اطلاع راجع به شخص يا اشخاصى كه آيه درباره آنها نازل شد * [ بحث و بررسى در آيه « والذى قال لوالديد اف لكما . . . » در رابطه با اين فائده ]	99
فائده هفتم شناخت « اسباب النزول » تسهيل حفظ و درك آيات و تثبيت آنها در ذهن * [ تداعى معانى و أفكار و خاطرات ]	102
* [ شكايات سعد بن عباده وهلال بن اميه و ديگران در رابطه با آيه قذف ، و پاسخ الهى و حل اين مشكل از طريق نزول آيه لعان ]	105
گزارش اجراى لعان درباره هلال بن أميه و همسر او	107
گزارش اجراى لعان به روايت ابن عباس و مقاتل درباره خوله و همسر او عويمر	109
ج - حد قذف در رابطه با كسانى كه عايشه را مورد اتهام قرار دادند « آيه افك »	111
نكات مهم اخلاقى و اجتماعى در آيات افك : 1 - اين تهمت متضمن خير شما [ مسلمين ] است « ان الذين جاؤا بالافك . . . لا تحسبوه شراً لكم . . . »	112
2 - چرا حُسْن ظن به خودتان را از دست ‌مى‌دهيد - « لو لا اذ سمعتموه ظن المؤمنون . . . »	113
5 - شايعه سازان بايد از عذاب خدا بترسند : « ان الّذين يحبون ان تشيع الفاحشة . . . »	116
8 - تهمت و كيفر آن : « ان الّذين يرمون المحصنات الغافلات المؤمنات لعنوا . . . »	118
9 - كاربرد مجانست و سنخيت افراد با يكديگر : « الخبيثات للجيشين . . . »	121
دوم روايت مربوط به افك در رابطه با ماريه	129
اشكالات مرحوم علامه طباطبائى به هر دو روايت : اشكالات موجود در روايات افك در رابطه با عايشه اشكال اول	132
اشكال دوم	134
اشكال سوم	136
رأى و نظريه درست در رابطه با آيات افك وقذف	138
بازگشت به مسأله « آيا ملاك عموم لفظ است و يا خصوص سبب ؟ » * [ سوره همزه و سبب نزول آن ]	140
* [ اعتبار عموم لفظ در - « ومن الناس من يعجبك قوله فى الحيوة الدنيا . . . » ]	142
موارد متعددى كه على رغم خصوص سبب ، عموم لفظ ، معتبر و ملاك حكم ‌مى‌باشد : 1 - « السارق والسارقة فاقطعوا ايديهما . . . »	144
2 - بررسى آيه كلاله : « ويستفتونك قل الله يفتيكم فى الكلالة . . . » ضمن گزارش گفتارى از ابن تيميه در رابطه با اعتبار عموم لفظ و عدم اعتبار خصوص سبب	145
* [ گزارشهائى از مفسرين در باره نزول آيه كلاله ]	146
* [ نظريه مفسران درباره سبب نزول - « وان احكم بينهم بما أنزل . . . واحذرهم ان يعتنوك عن بعض ما انزل الله . . . » ]	147
يادآورى يك نكته مهم درباره مسأله دوم حكم و قاعده در صورت خاص بودن لفظ و سبب چيست ؟ : * [ بررسى سبب نزول « وسيجنبها الاتقى الذى يؤتى ماله . . . » و رد نظريه اهل سنت درباره سبب نزول آن ]	151
مسأله سوم - وجود شبيه به سبب نزول خاص در آيات عا‌مى‌ كه فاقد سبب نزول خاص ‌مى‌باشد * [ بحث و بررسى درباره آيه امانات : « ان الله يأمركم ان تؤدوا الأمانات إلى أهلها . . . » وتناسب آن با سبب نزول « ألم تر إلى الّذين أوتوا نصيباً من الكتاب يؤمنون . . . » ]	158
پاسخ به يك ايراد در رابطه با آيه امانات و آيات ماقبل آن	163
سخن طبرسى درباره آيات امانات	164
[ گزارش سبب نزول - « فلا وربك لا يؤمنون حتى بحكموك . . . » ]	168
سخنان دانشمندان درباره تعابير مربوط به سبب نزول حاكم نيشابورى ، ابن تيميه ، زركشي	171
سبب نزول عبارت از واقعه‌اى است كه آيه در ايام وقوع آن نازل شده است	173
يادآوى يك نكته احاديث تابعين در رابطه با اسباب النزول تحت چه اصطلاحى در حديث مندرج است ؟	175
* حالت سوم - 1 - سبب نزول آيات سوره « والضحى » ( 180 ) 2 - سب نزول « أينما تولو افثم . . . »	184
حالت چهارم مربوط به تعدد اسباب ووحدت نازل : * بررسى اين حالت در « يسئلونك عن الروح قل . . . »	191
مرورى بر سخنان مرحوم علامه طباطبائى راجع به مفهوم روح	194
وجه تسميه روح به « كلمه »	196
انواع روح در مضامين قرآن كريم	199
حالت پنجم مربوط به تعدد اسباب ووحدت نازل : مثال و نمونه‌اى براى اين حالت 1 - آيه لعان « والّذين يرمون ازواجهم . . . »	204
حالت ششم : عدم امكان تعدد اسباب و وحدت نازل = تكرار نزول چند مثال براى اين حالت 1 - آيه « ما كان للنبى والذين آمنوا ان يستغفر واللمشركين . . . » و گزارشى مبنى بر رد نظريه اهل سنت راجع به شرك أبى طالب	207
2 - آيه « وإن عاقبتم فعاقبوا بمثل ما عوقبتم . . »	215
توجيه ابن حصار درباره تكرار نزول آيه	218
3 - آيه « يسئلونك عن الروح . . . »	219
تفسير آيه مذكور از ديدگاه مرحوم علامه طباطبائي	222
مثال دوم - آيه - « من كان عدواً لجبريل فانه نزله . . . »	227
بررسى آيه مذكور و احاديثى كه درباره سبب آن ياد كرده‌اند نظريه بروسوى وابوالفتوح رازي	228
نتيجه اين بررسيها	232
يادآورى نكته ديگر وحدت سبب و تعدد نازل	234
3 - « ولا تتمنوا ما فضل الله به بعضكم على بعض . . . »	236
رواياتى ديگر درباره سبب نزول آيه هاى مورد بحث	237
سخنى از محمد رشيد رضا در تفسير المنار	238
بررسى عوامل برترى افراد نسبت به يكديگر	241
نكته‌اى ظريف از ميبدى درباره « ولا تتمنوا ما فضل . . . »	243
مثال دوم براى وحدت سبب وتعدد نازل - سئوال فردى نابينا در رابطه با آيه « لا يستوى القاعدون من المؤمنين غير اولى الضرر . . . »	244
بررسى اقوال مفسرين راجع به سبب نزول آيه مذكور	245
مثال سوم براى وحدت سبب و تعدد نازل : * [ آيه « يحلفون بالله ما قالوا ولقد قالوا كلمه الكفر . . . » ]	249
داورى در مورد رواياتى كه درباره سبب نزول « يحلفون بالله ما قالوا . . . »	254
سخن ميبدى درباره سبب نزول آيه مذكور	255

نام کتاب : اسباب النزول ( فارسي ) نویسنده : السيد محمد باقر حجتي جلد : 1 صفحه : 257

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست