را مىپيمايد و اهل سنت راهى ديگر ، هيچ كدام نمىتوانند از ديگرى پيروى كنند ، ليكن تقليد راهى است سهل و آسان و تحقيق طريقى است بس صعب و دشوار .
آرى استفاده از راه هفتم راهى است درست و منطقى ليكن أولا ، موارد استفاده از آن چندان زياد نيست ، ثانيا معروف است كه مىگويند شأن نزول و مورد روايت نه معمّم است و نه مخصّص . از اين سخن مىتوان به عدم اعتبار آن پى برد ، مگر اين كه گفته شود :
اين سخن در موارد عدم اعتبار است و الَّا چنانچه قرينه معتبر باشد و صدق آن بر مورد قطعى باشد مىتوان بر آن اعتماد كرد و معمم و مخصّص حكم قرار داد .
در پايان اين ديباچه لازم مىدانم ضمن آرزوى توفيق و سعادت ، تشكرات صميمانه خود را از دو دوست بسيار عزيز و ارجمندم ابراز دارم :
1 . جناب آقاى سيد طه مرقاتى عضو هيئت علمى و معاون محترم سازمان سمت ، كه اين جانب را قرين منت خود ساخته و در هر چه بهتر ساختن اين اثر مخصوصا در موارد زير يارى داده و كوشش فراوان به كار برده‌اند :
الف ) استخراج تاريخچهء مختصر كاتبان وحى و خلفاء راشدين و برخى از اقوام و ملل از قبيل ازارقه ، نجدات و ديگران .
ب ) پاره اى از ارجاعات و ذكر منابع .
ج ) شكل پاره اى از اعلام كه مورد غفلت اين جانب واقع شده است .
د ) همچنين ذكر تعداد زيادى از روات شيعه كه باز اين جانب غفلت كرده‌ام و همچنين تاريخچهء كوتاه آن .
ه ) ذكر تعدادى از دانشمندان و فقيهان معاصر اهل سنت و شيعه .
و ) ذكر مشايخ و شاگردان برخى از بزرگان ، مانند شيخ طوسى - قدس الله نفسه .
2 . جناب آقاى مسعود حائرى ، محقق گرامى كه اين جانب را در مورد پيدايش اخباريان و مقاومت اصوليين در برابر آنان يارى فراوان داده‌اند .
خداوند متعال اين هر دو دوست فرزانه و يار ديرينه را توفيق و سعادت فراوان نصيب فرمايد .
از خداوند متعال براى خود و ديگران آرزوى توفيق و سعادت دارم .
ابو القاسم گرجى 1374

8