آن به حضور آن حضرت مىرسيدند و معمولا براى اظهار اسلام و انقياد نسبت به مقام مقدس آن بزرگوار بود . [1] 3 - 1 كاتبان وحى 1 - 3 - 1 به شهادت قرآن و تاريخ ، پيامبر اسلام خواندن و نوشتن نمىدانست ، * ( « الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَه مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ فِي التَّوْراةِ وَالإِنْجِيلِ » ) * [2] و لازم بود براى مصون ماندن قرآن از تحريف گروهى به نوشتن آيات بپردازند . از اين رو پيامبر به برخى از صحابه امر فرمود تا آيات نازل شده را كتابت كنند ، اين گروه به « كتّاب وحى » شهرت يافته‌اند .
2 - 3 - 1 در اينجا تنها به نام و ترجمهء برخى از آنان مىپردازيم و در بخش معرفى صحابه از بعضى ديگر ذكرى به ميان خواهد آمد . ناگفته نماند دسته اى از مؤلفان به اشتباه نام برخى از نسّاخ قرآن را با كتّاب وحى در آميخته‌اند و عدد آنها را به بيش از چهل رسانيده‌اند .
كاتبان مشهور وحى عبارتند از :
1 . على بن أبى طالب / 7 . ابو بكر بن أبى قحافه / 13 . عمر بن خطَّاب 2 . عثمان بن عفّان / 8 . أبى بن كعب / 14 . زيد بن ثابت 3 . زبير بن عوامّ / 9 . محمد بن مسلمة / 15 . معاوية بن أبى سفيان .
4 . أبان بن سعيد بن عاص / 10 . خالد بن سعيد بن عاص / 16 . حنظلة بن ربيع 5 . خالد بن وليد / 11 . عبد الله بن أرقم / 17 . مغيرة بن شعبه 6 . عمرو بن عاص / 12 . جهيم بن صلت / 18 . عبد الله بن رواحه به طورى كه ذكر شد ترجمهء برخى از كتّاب وحى در شرح حال صحابه بيان خواهد شد و در اينجا به معرفى اجمالى بقيهء كتّاب مىپردازيم :
زبير بن عوّام ( 36 ه . ) او پسر عمهء پيامبر ، صفيه بنت عبد المطلب و از هجرت كنندگان به حبشه بود . عمر بن خطاب زبير را از جملهء شش نفر اصحاب شورى قرار داد . وى در جنگ جمل امير لشكر عايشه بود و بعد از شكست در اين جنگ ، به دست ابن جرموز به

[1] . رك . محمد رسول اللَّه صلَّى اللَّه عليه و آله ، محمد رضا ، 76 .
[2] . اعراف ، 157 .

42