و كتب بسيار ديگر كه ذكر همهء آنها از حوصلهء اين مختصر خارج است . [1] خلاصهء امتيازات دورهء هشتم امتياز اول .
در اين دوره ، مخصوصا از زمان شيخ انصارى تا كنون بيش از هر دورهء ديگر تحقيق در بارهء مسائل اصولى رونق پيدا كرده و كتابهاى تحقيقى بسيارى اعم از كتب مستقل و يا شرح و تعليق بر آثار گذشتگان تعريف شده است ، اگر تأليفات اصولى اين دوره را از لحاظ تعداد نتوانيم با كتبى كه در ادوار گذشته در اين علم تأليف شده است مقايسه كنيم به يقين مىتوانيم تحقيقات اصولى اين دوره را - مخصوصا تحقيقاتى كه در اين يك قرن اخير يعنى از زمان شيخ انصارى تا كنون انجام گرفته است - با مجموع تحقيقات اصولى گذشته يعنى تحقيقاتى كه در حدود يازده قرن انجام گرفته است مقايسه كنيم و در اين صورت بدون شك چه از لحاظ كم و چه از لحاظ كيف ، ترجيح با تحقيقات اين دوره است .
امتياز دوم .
در اين دوره - مخصوصا در زمان حاضر - قسم ديگرى از تأليف ، بلكه مطلق تبيين شايع شده است كه اصطلاحا تقرير ناميده مىشود و در گذشته كمتر سابقه داشته است و مقصود از آن اين است كه طلاب ، درس استاد را عينا با همان خصوصياتى كه تدريس شده است براى ساير دانشجويان تبيين كرده و يا أحيانا تأليف كند .
امتياز سوم .
علاوه بر آراء كل اخباريان در بارهء علم اصول كه در آغاز اين دوره به وسيلهء رهبران اين دوره مطرح و مورد انتقاد قرار گرفته است ، آراء خاصى كه أحيانا در پاره اى از مسائل ، اخباريان ابراز مىداشتند مانند عدم جواز اعتماد بر مقدمات عقليه براى استنباط حكم شرعى ، عدم حجيت ظواهر كتاب ، عدم جواز اجراء اصل براءت در شبهات حكميهء تحريميه در همين دوره مورد بحث و انتقاد اصوليان قرار گرفت .
امتياز چهارم .
علم منطق و كلام كه از ديرباز در علم اصول تأثير كرده بود و حتى پاره اى از مسائل آنها عينا در اين علم وارد شده بود در اين دوره از تأثير آنها كاسته شد و ديگر ، مسائل كلامى و منطقى در اين علم مطرح نشد ، مع ذلك پيوسته تحت تأثير مسائلى از قبيل جزئى و كلى ، كلى طبيعى و عقلى ، جنس و فصل ، قضيهء حقيقيه و خارجيه ، كلام نفسى و لفظى ، اتحاد طلب و اراده ، جبر و اختيار ،

[1] . براى اطلاع بيشتر مراجعه شود به : كتابشناسى اصول فقه شيعه ، مهدى مهريزى .

342