مرقاتى كه كاملا به رموز كتاب آشنايى دارند تحويل شد .
اين جانب در تصحيح اين كتاب نهايت سعى را به كار بردم ، اغلاط چاپى تصحيح ، سقطهايى كه وجود داشت تكميل ، مكرّرات و برخى از اضافات حذف ، و كمبودهايى كه به نظر مىرسيد جبران شد و لازم مىدانم در اين پيشگفتار به امورى اشاره گردد :
1 . تعدادى از بزرگان علما و فقها از جمله سيد مرتضى ، شيخ طوسى ، شيخ انصارى را اين جانب به مناسبتهاى مختلف از نظر تاريخى و علمى و تحقيقى در مقالهء نسبتا مبسوطى معرفى كرده بودم ، براى پرهيز از زحمت مجدّد عين آن مقاله ها را براى چاپ ارسال داشتم با اين كه چه بسا مناسب بود تعديلى انجام مىگرفت تا با ساير فصول كتاب كه مبتنى بر اختصار بوده همخوانى بيشترى پيدا مىكرد . ضمن اشاره به اين كه عظمت و جلالت علمى آن بزرگان چه بسا اقتضاء اين تطويل را داشت ، از اين عدم تعديل پوزش مىطلبم .
2 . افراد نسبتا بسيارى از دانشمندان و فقهاى و محدثان به عنوان استادان شيخ الطائفه ، شيخ طوسى - قدّس الله نفسه - ذكر شده است در حالى كه عظمت علمى آن بزرگوار و مقام بسيار والاى او اقتضا دارد چنين كسى كه شيخ بزرگوار تنها يك يا دو روايت از او نقل كرده و الَّا از لحاظ علمى به پايه و منزلت شاگردان او هم نمىرسد از استادان او محسوب نشود ، ضمن اظهار شرمندگى حذف بعضى از اين استادان را به بعد موكول مىكنم ، چرا كه اين حذف به دقت بيشترى نياز دارد ، و اكنون مجال آن نيست .
3 . در مورد شيخ اعظم علَّامهء انصارى قدس سرّه اين جانب مقالهء نسبتا بزرگى به مناسبت كنگره اى كه در قم براى تجليل از مقام شامخ آن بزرگ مرد برگزار شده بود القا نمودم . در آن مقاله جنبهء اصولى ايشان در معرض مداقّه قرار گرفته شده بود و چون اين كتاب به عنوان تاريخ فقه نگارش يافته به جهت رعايت تناسب سعى كردم از اين جهت ( فقه ) هم حدود يك صفحه بر آن مقاله بيفزايم .
در اينجا سخن خود را در اين مقدمه به پايان مىبرم و از خداوند متعال توفيق همهء استادان و دانشجويان را آرزو دارم و اميدوارم در چاپ سوم ، اين كتاب به نحو مطلوبترى به چاپ برسد .
ابو القاسم گرجى 1379

3