عبد الله انصارى سلمى خزرجى مىرسد .
شيخ آموختن را با خواندن قرآن كريم آغاز كرد و بعد از گذراندن مقدمات از صرف و نحو و غيره در محضر عموى خويش ، شيخ حسين انصارى ، به فراگيرى فقه و اصول نزد استادان ديگر پرداخت و به درجه اجتهاد رسيد . بعد از فوت صاحب جواهر در سال 1266 ه . ق رياست مطلق دينى به شيخ منتقل شد و به دليل مقام والاى علمى و زهد و ورع كم نظير ، از لحاظ علمى و عملى به مرجعيّت بسيار بالائى دست يافت ، در عين حال گويند با اين كه همهء وجوه شرعى بلاد شيعه به جانب ايشان سرازير بود با اين حال هنگام مرگ كل ما ترك اين مرجع بزرگ مبلغ بسيار ناچيزى بود و معادل همان مبلغ هم بدهكار بودند و حتى هزينهء مراسم ترحيم هم به وسيله برخى از متمكنان پرداخت شد .
اساتيد شيخ :
شيخ حسين انصارى ( عموى ايشان ) ، سيد محمد مجاهد ، شريف العلماء مازندرانى ، مولى احمد نراقى ، شيخ موسى كاشف الغطاء ، شيخ على كاشف الغطاء .
شاگردان شيخ :
يكى از ويژگيهاى شيخ تربيت شاگردان بسيار بود به طورى كه در آن زمان در غالب بلاد شيعه شاگردان مجتهد ايشان رهبرى دينى مسلمانان را بر عهده داشتند . بنا بر اين ذكر نام اين گروه كثير از حوصله اين نوشتار خارج است و تنها مىتوان به عنوان نمونه به نام بعضى اشاره كرد :
1 . ميرزا محمد حسن حسينى شيرازى ، معروف به سيد مجدد شيرازى ، 2 . شيخ جعفر شوشترى ، 3 . ميرزا حبيب الله رشتى ، 4 . شيخ محمد حسن مامقانى ، 5 . مولى محمد كاظم خراسانى ، 6 . سيد حسن كوه كمرى تبريزى ، 7 . ميرزا ابو القاسم كلانتر ، 8 . شيخ هادى تهرانى ، 9 . شيخ محمد طه نجف ، 10 . ميرزا عبد الرحيم نهاوندى ، 11 .
آخوند ملا حسين قلى همدانى ، 12 . حاج ميرزا حسين خليلى تهرانى ، 13 . شيخ عبد الحسين ، نجل صاحب جواهر ، 14 . شيخ ابراهيم بن صادق عاملى ، 15 . فاضل شربيانى ، 16 . شيخ آقا حسن نجمآبادى .
آثار شيخ :
از شيخ تأليفات زيادى باقى مانده است ولى از همه آنها مهمتر دو اثر ماندگار ايشان در فقه و اصول فقه است كه تا كنون به عنوان متن دقيق علمى در حوزه هاى علميه مطرح مىشود كه الحق از نظر دقت و استوارى علمى شايسته مقام شامخ آن عالم كم نظير بلكه بى نظير بوده است . اين دو اثر به مكاسب در فقه و رسائل در اصول فقه معروفند .

266