أبى تمام و اختيار شعر البحترى و اختيار شعر المتنبي و الطعن عليه را نام برد . [1] او در ميافارقين درگذشت و به مشهد امير المؤمنين على عليه السّلام منتقل و در آنجا دفن شد . [2] سيد مرتضى رسالهء الولاية من قبل الظالمين خود را براى او تأليف كرده است .
ابو القاسم على بن حبشى الكاتب .
تلعكبرى از او روايت كرده و حديث شنيده است ( سال 332 ه ) ، شيخ طوسى كتابى از او به نام الهدايا ياد كرده است و شيخ مفيد و سيد مرتضى از او روايت كرده‌اند . [3] سهل بن احمد الديباجى ( 380 ه ) از رواة قرن چهارم ، كتاب محمّد بن محمّد بن اشعث از اوست ، به روايت او هيچ يك از اماميه و اهل سنّت اعتماد نمىكنند ، اماميه او را به وضع و واقفيت متهم كرده‌اند [4] ، و اهل سنّت او را كذاب و رافضى و غالى و زنديق مىدانند . [5] صاحب ادب المرتضى گويد : من براى مرتضى از سهل روايتى به دست نياورده‌ام ولى خطيب بغدادى و صاحب رياض العلماء [6] قائل به ثبوت روايت هستند .
الحسين بن على بن الحسين بن بابويه القمي ، برادر شيخ صدوق كه نزد اماميه ثقه ، جليل ، عظيم الشأن بوده و سيد مرتضى بلا واسطه و نجاشى با واسطه از او روايت مىكنند . [7] وى داراى كتابهايى است كه از آن جمله الرد على الواقفة و كتاب التوحيد و نفى التشبيه است . [8] صاحب ادب المرتضى گويد : مرتضى را استادان ديگرى نيز بوده كه من در اثناء مطالعهء كتب رجال خصوصا كتاب رياض العلماء به نام آنان برخورد كرده‌ام . [9] شاگردان سيد مرتضى .
شريف مرتضى را شاگردان بسيارى نيز بوده كه از عده اى از آنان ذيلا نام برده مىشود :
محمّد بن الحسن بن على الطوسي ( 460 ه ) . ( - 3 - 4 - 3 ) حمزة بن عبد العزيز الديلمى ، ملقب به سلار ( سالار ) ( 448 ه و يا 463 ه ) يكى از اعاظم اماميه و از اكابر تلاميذ سيد مرتضى و از خواص اصحاب او بود

[1] . روضات الجنات ، باب الحاء ، 240 .
[2] كامل ، حوادث 414 ، 417 .
[3] . رجال ابو على ، باب « على » .
[4] رجال ابو على ، باب السين .
[5] . تاريخ بغداد ، 9 / 120 و شذرات الذهب ، حوادث 436 .
[6] . ادب المرتضى ، 116 به نقل از رياض العلماء مخطوط ، 471 به نقل از ابن اثير جزرى .
[7] . روضات الجنات ، 1 / 183 .
[8] همان جا و رجال ابو على باب العين .
[9] . صاحب ادب المرتضى در پاورقى صفحه 116 نام عده اى از آنان را با ذكر مستند بيان داشته است .

157