منزلت اجتماعى سيد .
آن چه در عصر سيد موجب افتخار و منشأ شرف و احترام بود در وجود او مجتمع بود .
وى داراى نسب علوى بود و غالبا پدران و اجدادش مردان فضيلت و از برجستگان عصر خويش محسوب مىشدند . مادرش نيز علوى بود و در سلسلهء پدران و اجداد او مردانى بزرگ چون ابو محمّد اطروش ، حسن بن على ملقب به ناصر الحق و الناصر الكبير صاحب ديلم و طبرستان قرار داشت . از طريق مادر با خاندان آل بويه نيز نسبت عرضى داشت . در كتاب ناصريات سيد مرتضى خود گويد : حسن « الناصر الصغير » - كه جد مادرى وى است - پسر خالهء « بختيار عز الدوله » بود . [1] پدر و اجداد مادرى و پدرى « سيد » نقيبان ، و اميران حج ، و واليان مظالم ، و سفيران پادشاهان بودند . او خود زعيم مذهبى و علمى بود ، رئيس و فقيه اماميه ، دانشمند يگانه و اديب فرزانه عصر خويش بود .
در حال حيات پدر با اين كه هنوز بيش از 25 سال نداشت به جانشينى از پدر براى نقابت طالبيان ، نظر در مظالم ، امارت حج برگزيده شد ، ابن جوزى در منتظم در حوادث 380 گويد : از جمله حوادث اين سال فرمان نقابت طالبيان ، و نظر در مظالم ، و امارت حج بود كه براى « ابو محمّد ، حسين بن موسى ، موسوى » نوشته شد ، و دو فرزندش مرتضى ، ابو القاسم و رضى ، ابو الحسن به جانشينى او انتخاب شدند ، و از دار الخلافه به ايشان خلعت داده شد . [2] اين مناصب بزرگ را شريف مرتضى اصالة بين سالهاى 406 - 436 هجرى متصدى شد و در روز تصدى ، عهدنامهء او در حضور فخر الملك و اشراف و قضات و فقها قرائت شد و اين عبارت از آن عهد نامه است . « هذا ما عاهد عبد الله ابو العباس احمد الامام القادر با لله امير المؤمنين إلى على بن موسى العلوي حين قربته اليه الانساب الزكية و قدمته لديه الاسباب القوية و استظل معه بأغصان الدوحة الكريمة و اختص عنده

[1] . ناصريات ، 1 .
[2] . صاحب ادب المرتضى در ص 104 - 106 گويد : نقابت سيد نقابت عامه بوده ، و امارت او بر حج ولايت بر اقامهء حج ، و ولايت او بر مظالم ولايت تشريعيه و تنفيذيه ، و شرط تصدى اين نوع مناصب اين است كه متصدى داراى بالاترين مقام علمى و اخلاقى ، و واجد شرائط شرافت و عدالت باشد . ( براى اطلاع بر حقيقت اين مناصب و اقسام و احكام و شروط تصدى آن رجوع شود به الاحكام السلطانية تأليف ماوردى ، معاصر مرتضى ، ص 164 و 185 و 180 )

152