به عنوان نظر شيعه ذكر كرده‌اند كه بر فرض ، قائل شيعى داشته باشد ، مورد نقد و احيانا طرد عموم شيعه است . نام هر قوم يا ملتى را بر قشر عظيم آن قوم و ملت بايد اطلاق نمود يعنى به طور مطلق به كار برد نه بر فرد يا گروهكى كه أحيانا پيرو قابل توجهى ندارد بويژه آن كه مورد تنفّر و انزجار آن قشر عظيم هم بوده باشد .
2 - 4 - 0 در هر حال تحوّل فقه از ديدگاه شيعه بايد در ادوار زير مورد بررسى قرار گيرد :
دورهء اول : عصر تفسير و تبيين ، اين دوره به عهد ائمه عليهم السّلام اختصاص دارد . در اين عصر آيات قرآن كريم و سنت پيامبر گرامى اسلام به وسيلهء آن بزرگواران تفسير و تبيين شده است و أحيانا احكامى را كه در صريح آيات و سنت پيامبر به چشم نمىخورد ولى نزد آنان به وديعت نهاده شده بود ، بيان مىكردند . اصول أربعمائة از آثار اين دوره است .
دوره دوم : عصر محدّثان ، اين عصر به محدّثانى چون كلينى ، صدوق و ديگران اختصاص دارد . در اين دوره هم به صاحبان اصول بايد توجه شود و هم به صاحبان كتب ، چه كتب حديثى چون كافى و فقيه ، چه كتب فقهى ، زيرا در اين عصر كتب فقهى هم بر متون احاديث استوار بوده است ، مانند شرايع على بن بابويه ، تكليف شلمغانى و مقنع و هدايهء صدوق .
دورهء سوم : عصر آغاز اجتهاد ، يعنى عصر قديمين ( 3 - 3 - 3 ) و تكامل تدريجى آن يعنى عصر شيخ مفيد و سيد مرتضى .
دورهء چهارم : عصر كمال اجتهاد ( عصر شيخ طوسى ) دورهء پنجم : عصر تقليد ( حدود يك قرن پس از عصر شيخ طوسى ) دورهء ششم : عصر نهضت دورهء هفتم : عصر پيدايش مذهب اخباريان دورهء هشتم : عصر جديد استنباط دورهء نهم : عصر حاضر 3 - 4 - 0 در اين اعصار تنها در عصر تشريع ( - 2 - 0 ) يعنى عصر رسول اكرم صلَّى الله عليه و آله شيعه و اهل سنت راه مشتركى داشتند ، اما در ساير دوره ها هر يك راه خويش را پيش گرفتند و تقريبا تا حدود زيادى از يكديگر دور شدند ، ولى در عصر اخير به حكم ضرورت و در اثر تلاشهاى بى وقفهء گروهى از دانشمندان شيعه و سنى مانند حضرت آية الله بروجردى و شيخ محمود شلتوت فاصلهء ايجاد شده بين اين دو فرقهء مسلمان رو به كاهش نهاده است .

15