نام کتاب : تاريخ فقه و فقها ( فارسي ) نویسنده : أبو القاسم گرجي جلد : 1 صفحه : 138
زياد به سرزمينهايى كه در حقيقت حوزه هاى علمى جهان اسلام بوده ، انجام داده است و در اين سفرها همّ او تنها سماع و أخذ حديث نبوده بلكه در عوض در مقام نشر علم و بثّ احاديث اهل بيت عليهم السّلام هم بوده است ، و بالأخره با توجّه به مدّت عمر او كه از هفتاد هم گذشته است و در اين مدّت پيوسته در مقام تأليف كتب ، عقد مجالس روايت و سماع حديث ، جمع اصول حديث و نشر و اشاعهء احكام بوده است مىتوان گفت كه شاگردان و روايت كنندگان از او تعداد بسيار زيادى بودهاند ، ليكن مترجمان تنها تعداد كمى از بزرگان آنان را ذكر كردهاند . ما در اينجا به ذكر همين تعداد از اين بزرگان اقتصار مىكنيم : شاگردان شيخ صدوق شيخ بزرگوار ، فقيه نبيه ، الحسين بن على بن موسى بن بابويه قمّى ، برادر صدوق ( ره ) . شيخ ثقة الدين ، الحسن بن الحسين بن على بن موسى بن بابويه ، برادرزادهء او . شيخ ثقه ، على بن احمد بن العباس ، پدر شيخ نجاشى ، كه چنانچه در رجال نجاشى در ترجمهء صدوق آمده به سال 355 در بغداد از او حديث شنيد و اجازه يافت همهء كتب او را از وى روايت كند . شيخ ثقه ، ابو القاسم على بن محمّد بن على خزّاز ، صاحب كفاية الأثر و غيرها . شيخ ثقهء فاضل فقيه ، ابو عبد الله الحسين بن عبيد الله بن ابراهيم غضائرى . شيخ جليل ، ابو الحسن جعفر بن الحسين ( يا الحسن ) حسكهء قمى ، استاد شيخ طوسى . شيخ ابو جعفر محمّد بن احمد بن العباس بن فاخر دوريستى ، پدر شيخ جعفر دوريستى معاصر شيخ طوسى ، شاگرد مفيد ( ره ) . ابو زكريّا محمّد بن سليمان حمرانى . شيخ ابو البركات على بن الحسن خوزى . شيخ ابو الحسن ، محمّد بن احمد بن على بن شاذان قمى . احمد بن محمّد عمرى . شيخ جليل ، زعيم طايفه ، محمّد بن محمّد بن النعمان ، ملقّب به مفيد ، در بغداد از او حديث شنيد . شيخ جليل ثقه ، ابو محمّد هارون بن موسى تلعكبرى . عبد الصمد بن محمّد قمى . محمّد بن طلحة بن محمّد ، نعالى بغدادى ، از استادان خطيب بغدادى ، چنان كه در تاريخ آورده است .
138
نام کتاب : تاريخ فقه و فقها ( فارسي ) نویسنده : أبو القاسم گرجي جلد : 1 صفحه : 138