لشكريان او در بغداد ، آخرين خليفهء عباسى را به قتل رساند و بغداد پس از ويرانى پايتخت حكومت آنان گرديد .
در اين دوره به موازات ضعف سياسى جهان اسلام از نظر علمى ( اجتهاد ) هم دچار ضعف شده بود ، دانشمندانى بزرگ به عرصهء وجود پا نهادند كه بدون شكّ روح اجتهاد در آنان ضعيف شده بود و در عين حال دورهء خاصى را براى حقوق و احكام اسلامى گشودند كه به نوبهء خود داراى امتيازات خاصى است :
امتيازات دورهء چهارم 2 - 4 - 2 امتياز اول .
يكى از ويژگيهاى اين دوره گرايش فقها به تقليد از فقهاى گذشته بود به طورى كه هر دانشمندى پيرو يكى از مجتهدان عصر سابق مىشد و تنها به شرح ، تفسير ، جمع و يا تأليف آراء وى مىپرداخت : اين پيروى به حدّى رسيد كه يكى از پيشوايان اين دوره ، به نام ابو الحسن كرخى از فقهاى حنفى ، مىگفت : هر آيه و حديثى كه بر خلاف نظر اصحاب ما باشد مؤوّل يا منسوخ است .
اين دانشمندان و لو از لحاظ سعهء علم و احاطه به اصول و طرق استنباط چه بسا از دانشمندان متقدّم كمتر نبودند ليكن آزادى علمى اسلاف خود را از دست داده بودند و هر كدام مذهب معيّنى را برگزيدند و هر گز به خود اجازهء تصرّف در آن نمىدادند . علت اين تقليد را بايد در امور ذيل جستجو كرد :
1 . شايد يكى از بزرگترين علل اين گرايش به تقليد توفيق پيشوايان مذاهب دورهء گذشته در تربيت شاگردان نيرومند ، برجسته و با موفقيّت ممتاز در جامعه بود ، كه اين شاگردان هم توانستند به خوبى ديدگاههاى فقهى و طرق استنباط استادان خود را فرا گيرند و هم امكان يافتند از راه تعليم و تربيت شاگردان ممتاز و برجسته و نيز تدوين و تأليف ، آراء فقهى و شيوه هاى استنباطى آنان را بين مسلمين بگسترانند ، به طورى كه اين آراء به عنوان احكام و مقررات اسلامى تلقى شود و حتى حكَّام و زمام داران را ياراى اين نباشد كه كسى جز اين افراد و يا برگزيدگان آنان را به كرسى قضاء بنشانند .
اين امر سبب شد كه هيچ كس و لو در مرتبهء بالايى از علم هم قرار داشته باشد به خود اين اجازه را ندهد كه مذهب جديدى ابداع كند و يا طريقهء نوينى در استنباط پديد آورد ، چرا كه در اين صورت چه بسا خارج بر جماعت و حكومت اسلامى محسوب گردد .
از اين رو كسى به ابداع و طريقهء جديد رغبت نمىكرد و همه به تقليد روى مىآوردند .

96