تعليقات و مستدركات اگر چه تعليقات و تحقيقاتى كه در اين كتاب بايستى به عمل آيد در هر صفحه بطريق حاشيه قيد گرديد و آنچه فوت آن موجب تأمل و اسباب سرگردانى خواننده بود به ترتيب در زير هر صحيفه‌اى نوشته آمد - ليكن باز تحقيقات ديگرى لازم بود كه در بعضى لغات و اصطلاحات كتاب به عمل بيايد و همچنين آنجا كه نقصانى در تاريخ يا اختلاف فاحشى در وقايع به نظر ميرسيد پس از مطابقه با ساير تواريخ وانمود گردد ، و نظر به آنكه شرح اين معانى در پايان هر صفحه موجب اطناب و باعث زحمت خوانندگان ميشد و حواشى غالبا بر متن پيشى ميگرفت ، ناگزير تا جائى كه از دانستن آن گزيرى نبود و از فوت آن مطلبى و معنائى يا لغتى از متن نامفهوم و ناتمام ميماند در حاشيه قيد شد و آن قسمت كه از فوت آن نقصانى متوجه كتاب نمىگرديد على حده يادداشت شده و در زير هر يك از حواشى با علامت ( رك : تعليقات ) خواننده را بمستدركات مذكور حواله نموديم ، و قرار داديم كه بعد از اتمام كتاب تعليقات مزبور را با اشاره بصفحات مربوطه در يك جا بطبع برسانيم . پس از ختم كتاب ديده شد كه اين يادداشتها متجاوز از صد صحيفه است . و با عجله‌اى كه وزارت جليلهء معارف و ناشر كتاب در انتشار آن داشتند و نيز با مراعات حجم كتاب فعلا از درج آن قسمت صرف نظر شد و اميدوار است به زودى با تحقيقات زيادترى به شكل كتابى مستقل براى تكميل بهرهء خوانندگان عزيز اين كتاب بىمانند بحليهء طبع و نشر آراسته گردد تا زحمات چند سالهء حقير بهدر نرفته و اين نامهء كهن سال به حد اعلاى كمال و آراستگى مطلوب خود برسد .
در خاتمه بخوانندگان گرامى اين كتاب اطمينان ميدهد كه يادداشتهاى مذكور در فوق بهيچوجه مربوط بحواشى و تعليقات متصل و لا ينفك اين كتاب نيست و نه چنانست كه مطالعه كننده از دانستن آنها ناگزير باشد ، بلكه نوعى از تفنن و تفرج ادبى و تاريخ و لغوى است ، و نيز بخشى از آن تكميل قسمتهائى است از تاريخ يعقوب و عمرو كه ازين كتاب فوت شده و ما از كتب ديگر بدست آورده‌ايم - در اين صورت يقين داريم كه عذر ما را پذيرفته و از تأخير انتشار آن بر ما خورده نخواهند گرفت .
م . بهار < / لغة النص = فارسي >

417