مقدمه در عصر عباسى اول ( يعنى از ظهور دولت بنى العباس در سال 132 هجرى تا اول خلافت متوكل در سال 232 ) دانشمندان اسلامى از قبيل شيخ ابو اسماعيل محمد ابن عبد الله ازدى بصرى واسطى در اواسط قرن دوم هجرى [1] ، نويسندهء كتاب « فتوح الشام » قديميترين كتاب راجع به فتوح شام ، و ابو عبد الله محمد بن عمر واقدى متوفى بسال 207 ، مؤلف كتابهاى « المغازى » و « فتوح الشام » و « فتح العجم » و « فتح مصر و اسكندريه » [2] ، دربارهء فتوحات اسلامى كتابى چند نوشتند ، و نيز در همين دوره بود كه نويسندگانى مانند ابو عبد الله محمد بن سعد زهرى كاتب واقدى ، متوفى بسال 230 ، مؤلف كتاب « الطبقات الكبرى » [3] در طبقات صحابه و تابعين و روات دست بتأليف زدند ، و كسانى هم از جمله ابو المنذر هشام بن محمد بن سائب كلبى متوفى بسال 204 هجرى ، [4] و هيثم بن عدى طائى متوفى بسال 207 ، [5] و ابو الحسن على بن محمد بصرى مدائنى ، متوفى بسال 225 ، [6] و محمد ابن عبده ، [7] و علان شعوبى [8] علاوه بر رشته‌هاى مختلف ، در علم انساب نيز بنگارش پرداختند ، و جمعى هم از جمله ابو عبد الله محمد بن اسحاق مطلبى متوفى بسال 150 ، [9] و عبد الملك بن هشام حميرى معافرى ، متوفى بسال 218 ، [10] به نوشتن سيرهء رسول اكرم صلى الله عليه و آله همت گماشتند .
در عصر عباسى دوم ( يعنى از سال 232 ، آغاز خلافت متوكل ، تا سال 334 هجرى و