مشكها از زاب بگذرد و سوى ولايت ارمينيه شود و از آنجا سوى ديار خرز رود .
اما اين كار دشوار شد . پس زهر بسيار آماده كرد و مصمم شد غذايى بسازد و معتصم و سردارانش را بخواند و به آنها بنوشاند اگر معتصم دعوت وى را نپذيرفت به روز پر كارى امير مؤمنان دربارهء ( مهمان كردن ) سرداران ترك چون اشناس و ايتاخ و ديگران از او اجازه بخواهد و چون به نزد وى شدند غذايشان دهد و مىبنوشاند و مسمومشان كند و چون از نزد وى برون شدند آغاز شب برون شود و آن مشكها و لوازم عبور را بر پشت اسبان ببرد تا به زاب رسد و با بنه هاى خويش بر مشكها بگذرد و اسبان را چندان كه ميسر شود به شنا عبور دهد ، آنگاه مشكها را بر دجله رها كند و وارد ولايت ارمينيه شود - ولايت ارمينيه جزو قلمرو وى بود - آنگاه سوى ولايت خزر رود و امان خواهد ، آنگاه از ولايت خزر به ولايت تركان رود و از ولايت ترك سوى ولايت اشروسنه باز رود و خزران را بر ضد مردم اسلام برانگيزد .
در تهيهء اين بود اما كارش به درازا كشيد و اينش ميسر نشد .
و چنان بود كه سرداران افشين نيز در خانه امير مؤمنان چون ديگر سرداران به نوبت بودند ، و چنان شد كه ميان واجن اشروسنى و يكى كه از كار افشين واقف شده بود گفتگويى رفت و واجن به دو گفت : « اين كار را شدنى نمىبينم و انجام نمىگيرد . » كسى كه سخن واجن را شنيده بود برفت و آن را براى افشين حكايت كرد . يكى از خادمان و خاصان افشين كه دل با واجن داشت . آنچه را افشين دربارهء وى گفت بشنيد و شبانگاه وقتى واجن از نوبت بازگشت پيش وى رفت و به دو خبر داد كه گفتهء او را به افشين رسانيده‌اند . واجن از جان خويش بيمناك شد و هماندم در دل شب بر نشست و به خانه امير مؤمنان رفت . معتصم خفته بود . بنزد ايتاخ رفت و گفت :
« براى امير مؤمنان اندرزى دارم . » ايتاخ گفت : « مگر هم اكنون اينجا نبودى ؟ امير مؤمنان بخفت . » واجن به دو گفت : « ميسرم نيست كه تا فردا صبر كنم . »

5924