اندر ماهى [ بودند و از اوّل هر يكى از شرف خويش ] بيرون آمدند چنان كه گفتيم و كس نداند كه كى باز ايستند و به جاى خويش روند بجز خداى .
و در شاهنامهء بزرگ ، حمزهء اصفهانى ايدون گويد كه پسر مقفّع يعنى عبد الله از گاه بيرون [ آمدن ] آدم [ عليه السلام تا به روزگار پيغامبر ما صلَّى الله عليه و سلَّم شش هزار و سيزده سال است و پنج هزار و نهصد سال نيز گويند . و ايدون گويند كه نخستين كسى كه اندر زمين آمد آدم بود و او را كيومرث خوانند . و محمّد بن الجهم البرمكى ايدون گويد ، و زادوى بن شاهوى همچنين گويد وز نامهء بهرام بن بهرام هم ايدون گويد ، و از نامهء ساسانيان و موسى بن عيسى الخسروى و هاشم و قاسم اصفهانى ، و پادشاهان پارس هم ايدون گويند كه زادوى فرخان موبد موبدان كه از يزدگرد آگاهى دهد همچنين ، و از فرود ايشان به دويست سال برسيد كه ياد كنند كه از گاه آدم باز چند است ، و ايشان همه بر اين گفتار گرد آمدند كه ما ياد خواهيم كردن .
و اين گزارش كه كنيم از گفتار دهقانان ] ياد كنيم كه اوّل پادشاهى اين به دست كه بود بر ترتيب ، و كم بيش سالها ايشان دانستند ازيرا كه روزگار دينيان بس جايگير نبود . و هر گه كه از پيغامبرى به پيغمبرى افتد يا از پادشاهى به پادشاهى و روزگار [ و ] مدّت برآيد آيين پيشين فراموش كنند . و هر كه از پس آيد رسم و آيين پيشين بگرداند چنان كه آدم تا نوح ، و از نوح تا ابراهيم ، و از ابراهيم تا موسى ، و از موسى تا عيسى و از عيسى تا محمّد صلوات الله عليهم اجمعين ، و هر كسى رسم پيشين بگردانيد . و اين تاريخ از بهر آن بايد تا روزگار هر كسى پيدا بود . و گويند زمين بوده است و آب و مردم نبود ، و گويند مردم بود و پادشاه نبود .
و از پس كيومرث صد و هفتاد سال هيچ پادشاه اندر جهان نبود ، و آنچه بودند پى ايشان بودند .
و نخستين پادشاهى كه اندر جهان بود از آن پيشداديان بود ، و ليكن چهار بار پادشاهى از دست ايشان برفت ، و كس مدّتشان نداند . و ديگر گويند گبران و بسته كشتيان كه ايزد اندر جهان نخستين چيزى مردى آفريد و گاوى ، و اين مرد كيومرث

5