و جلّ اين همه شرايع و سنّتها ما را بداد و همه ما را فرمود ، پس گفتا : * ( مِلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْراهِيمَ 22 : 78 ) * . اين دين كه شما را دادم دين پدرتان است . شما نيز هم بدين وفا كنيد . پس پيغامبر را فرمود خداى تعالى : * ( ثُمَّ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً 16 : 123 ) * . پس به تو وحى كردم كه ملَّت ابراهيم را متابع باشيد بدان دين پاك . و خداى عزّ و جلّ اين دين را بر ابراهيم تمام كرد و از آسمان بر او ده مصحف فرستاد .
چنان كه به خبر اندر ايدون است از پيغمبر عليه السّلام ، كه ابو ذر گفت : پرسيدم از او كه خداى عزّ و جلّ از آسمان چند مصحف فرستاد ؟ گفت : صد و چهار صحف فرستاد : ده بر آدم فرستاد و سى بر ادريس و پنجاه بر شيث و ده بر ابراهيم ، و تورات بر موسى و انجيل بر عيسى و زبور بر داود و فرقان به محمّد صلوات الله عليهم اجمعين . و هر چه بدان صحفها اندر است بدين قرآن اندر است ، چنان كه خداى عزّ و جلّ گفت : * ( إِنَّ هذا لَفِي الصُّحُفِ الأُولى صُحُفِ إِبْراهِيمَ وَمُوسى 87 : 18 - 19 ) * . ابو ذر غفارى گفت رضى الله عنه كه گفتم : يا رسول الله ! اندر صحف ابراهيم چه چيز بود ؟ گفت : موعظتها و پندها ، از آن عظتها آن بود كه گفت : ايُّهَا الْمَلِكُ الْمُسَلَّطُ الْمُبْتَلى الْمَغْرُور انّى لمْ ابْعَثكَ لِتَجمَعَ الدُّنيا بَعْضَها الى بَعْضٍ وَلكِن بَعَثْتُكَ لِتَرُدَّ عَنِىَّ دَعْوَةَ الْمَظْلُومِ فَانّى لا ارُدُّها [ a 35 ] و لو [ كان ] من كافِر . گفتا : اى بندهء من ! ترا ملك دادم و پادشاهى و فرمانروايى و بر خلق مسلَّط كردم ، و ترا بدين ملك بيازمودم ، و پادشاهى نه بدان دادم ترا تا ستم كنى ، بدان فرستادمت تا ستمگاران را دست كوتاه كنى ، و دعاى ستم رسيده از من باز دارى كه دعاى ستم رسيدگان نزد ما كه خداييم رد نباشد ، و اگر همه كافر است .
و آن مثلها و پندها كه اندر صحف ابراهيم است صلوات الله عليه ، آن بود كه ايدون گفت : وَعَلَى الْعاقِل ما لَمْ يَكُن مَغْلُوباً عَلَى عَقْلِه انْ يَكُونَ لَه ارْبعَ ساعاتٍ ساعَةٌ يُناجى فيها رَبَّه و ساعَةٌ يُفكِرُ فيها صُنع الله وَنِعَمِه عِنْدِه وَساعَةٌ تُحاسِبُ فِيها نَفْسه فيما قَدَّمَ وَاخَّر و ساعَةٌ يَخْلُو فيها لحاجته من الْحَلالِ فى الْمَطْعمِ وَالْمَشْرَبِ .
چنين گويد كه مرد خردمند ايدون بايد كه روزگار او را بدين چهار ساعت نصيب بود : ساعتى آنكه با خداى مناجات كند و حاجتهاى خويش از او بخواهد ، و يك

185