استكه فريب او را بخورد در حاليكه خودش هم از هدايت گذشتگان محروم بود ، و در گمراهى به سر مىبرد . در حيات و ممات موجب گمراهى كسى استكه به او اقتداء نمايد . او حمال خطاهاى ديگران بوده و بار گناه ديگران را به دوش مىكشد و در گرو اعمال و خطاهاى خود نيز مىباشد . شخص ديگر كسى استكه نادانيها و مجهولات را جمع كرده ( و بعنوان معلومات به مردم مىنماياند ) و بسرعت در ميان جاهلان و نادان‌ها خود را جا كرده و از جهل آنان براى سيادت و آقائى خود استفاده مىكند و مردم گمان مىكنند او عالم است در حاليكه چنين نيست . و او غافل است از آنچه خداوند ( از مصالح و مفاسد و حكمتها ) مقرر داشته است . چيزهائى را غنيمت شمرده و جمع مىكند كه كم آن از زيادش بهتر است ( هر چه كمتر باشد ، بهتر خواهد بود ، مانند مثل معروف كه مىگويند دشمن يكى آنهم زياد است ) . از آب گنديده مىخورد و چيزهائى را به عنوان گنج و ثروت مىاندوزد كه بىفايده بوده و ارزشى ندارد . بعنوان قاضى در بين مردم منصوب مىگردد . خود را ضامن قرار داده كه اشتباهات ديگران اصلاح كند و آنچه را كه بر ديگران مشتبه و ملتبس شده ، حل نمايد . در حاليكه اگر يكى از مبهمات و مجهولات را به او عرضه كنند . بيهوده دراز مىكرده و با طول و تفصيلهاى بىمورد و كهنه و پوسيده با آن برخورد مىكند . آنگاه يقين مىكند كه مشكل را حل كرده است . او در مورد حل مشكلات و اختلافات مانند تار عنكبوت مىماند . هيچگاه نمىداند كه آيا درست قضاوت كرده يا نه . اگر درست گفته باشد مىترسد اشتباه كرده باشد ، و اگر خطاب كرده باشد اميد آن دارد كه درست گفته باشد ( دائما مانند تار عنكبوت در تزلزل و ارتعاش است ) جاهل و نادان استكه بدون هدايت و بصيرت حركت كرده و چون كسى استكه با چشم ضعيف و ناتوان در تاريكى و ظلمت سير مىكند . هيچگاه به ضرس قاطع نمىتواند سخن بگويد . و چون تندبادى سخت كه خار و خاشاك را پراكنده و نابود مىكند ، روايات را به باد داده و از بين مىبرد . قادر نيست آنچه را كه بر او عرضه مىشود تحقيق و بررسى كرده و درباره آنها حكم كند بلكه اصلا اهليت و صلاحيت ندارد كه كارى را به او واگذار نمايند . آنچه را كه نمىداند يا قبول ندارد ، علم نمىنامد و اصلا خيال مىكند وراى مذهب و مسلك او مذهب و مسلك ديگرى هم هست . چنانچه امرى بر او مجهول بماند ، آنرا مخفى و پنهان داشته تا جهل و نادانىاش برملا نشود . ظلم و جور او در قضاوت به آنجا مىرسد كه خونهاى بناحق ريخته شده و اموال بنا حق گرفته شده از بيداد او به فغان مىآيند . به خداوند شكايت مىكنم از قوم و گروهى كه در جهل و نادانى زندگى كرده و گمراه از دنيا مىروند . هيچ جنسى در ميان آنان كم‌مشترىتر از كتاب خدا

1305