اجبار كنيد .
اما طرفداران آزادى عقيده در امروز از آن جهت طرفدارند كه دين و ايمان را يك امر شخصى و وجدانى و جزء عوارض زندگى مىدانند ، از خوبهاى مطلق كه با قطع نظر از پسند و خوشايند شخص خوب باشد نمىدانند ، از خوبهاى نسبى كه خوب بودنش تابع پسند شخص است مانند موسيقى و شعر و رنگ مبل و فرش مىدانند براى يك نفر ديوان سعدى و براى ديگرى ديوان حافظ لذت بخش است ، يك نفر هم به هيچ كدام از اينها بلكه به هيچ شعر و شاعرى علاقه مند نيست . البته عقيده يعنى سليقه در اين امور آزاد است يكى از موسيقى غربى خوشش مىآيد ، يكى از موسيقى شرقى ، يكى از فلان خواننده و ديگرى از خوانندهء ديگر . در اين گونه موارد هركس موظف است كه دنبال دل خود برود . اينها امور اصولى كه وراء خوشايندها حقيقتى و اثرى داشته باشند نيست ، امور فانتزى هستند كه اثرشان همان لذت موقتى است كه انسان مىبرد . و الا اگر مصلحت باشد و قابل اكراه و اجبار هم باشد چه علتى دارد كه با علم و سلامت فرق داشته باشد .
د . اسلام نظير يك تئورى كه يك فيلسوف در گوشهء اطاق يا زير كرسى گفته باشد و كسى را به خود نپذيرد نيست ، اسلام يك نقشهء سازمان اجتماعى است كه حداكثر كوشش را براى اجرا و پياده كردن اين نقشه به كار مىبرد .
( شجاعت و آزادى ) .
ه . اما اصل جهاد يعنى دفاع طبيعى ترين قانون اسلام است .
همان طورى كه زور در قلمرو منطق كارگر نيست منطق نيز در مقابل زور اثر ندارد ، زور را با زور بايد جواب داد . مثل معروف كه مىگويد :
« يك گره شاخ از دو متر دم بهتر است » مقصود اين است كه در مقابل زور اعتبار كارگر نيست . به قول مُشكان طبسى :
< شعر > سيف و قلم گرچه هر دو كارگشايند آنچه كند سيف با قلم نتوان كرد < / شعر > « سيف » كنايه است از زور ، و « قلم » كنايه است از منطق و استدلال .
اما جهاد تهاجمى . اول بايد ديد محيط تهاجم چه محيطى است .

87